1394/7/27 ۰۹:۵۴
آیین سنتی چهل‌منبر یکی دیگر از مراسم خاص گیلانی‌ها است که در شب عاشورا در اغلب مناطق این استان اجرا می‌شود. در این مراسم، آنهایی که نذر دارند از غروب تاسوعا، یک میز چهارپایه و ظرفی پر از برنج و مقداری خرما در کنار ظرفی خالی به همراه تعدادی شمع در کنار خیابان یا نزدیک مساجد قرار می‌دهند و با غروب آفتاب عزادارانی که نذر دارند، با پای برهنه درحالی‌که ٧٢ شمع و ٧٢ دانه خرما را به یاد ٧٢ شهید دشت کربلا در دست دارند، از چهل‌منبر می‌گذرند.
آیین سنتی چهل‌منبر یکی دیگر از مراسم خاص گیلانی‌ها است که در شب عاشورا در اغلب مناطق این استان اجرا می‌شود. در این مراسم، آنهایی که نذر دارند از غروب تاسوعا، یک میز چهارپایه و ظرفی پر از برنج و مقداری خرما در کنار ظرفی خالی به همراه تعدادی شمع در کنار خیابان یا نزدیک مساجد قرار می‌دهند و با غروب آفتاب عزادارانی که نذر دارند، با پای برهنه درحالی‌که ٧٢ شمع و ٧٢ دانه خرما را به یاد ٧٢ شهید دشت کربلا در دست دارند، از چهل‌منبر می‌گذرند. بعد از آن، در کنار هر منبری شمعی روشن می‌کنند و یک خرما در کنار تشت می‌گذارند و چند دانه برنج از کنار تشت برمی‌دارند و پس از خواندن دعا و ادای خواسته‌شان به سوی منبر دیگر می‌روند و از ٤٠ منبر می‌گذرند و وقتی به خانه می‌رسند برنجی را که در چهل‌منبر گردآورده با برنجی که در خانه دارند آمیخته و فردای آن روز آن را می‌پزند و می‌خورند و باور دارند که این‌گونه به آرزویشان می‌رسند. مردم گیلان معتقدند، منبرگذاران با برپا کردن منبر در جلوی خانه خود درواقع دلبستگی‌شان را به خاندان حضرت علی(ع) و شهدای دشت کربلا نشان می‌دهند.
لال پله، پلویی که در سکوت می‌گیرید
یکی از اعضای خانواده بیمار است یا از قشر ضعیف و نیازمندید و در کنار همه اینها زن هستید. در روزهای ماه محرم با پوشیه و چادر در شهر بگردید و از خانه‌هایی که نذری شیرین‌پلو دارند تقاضای بخشش کنید! این باور قدیمی گیلانی‌هاست. این زن‌ها کفگیری به در می‌کوبند و وقتی در باز شد بدون هیچ صحبتی دیگ و کفگیر را به صاحبخانه می‌دهند و او مقداری از شیرین‌پلو را برای زن ریخته و ظرف را به او بر می‌گرداند. زن این کار را در ٤٠ یا ٧٢ خانه انجام می‌دهد و غذایی را که گردآورده به خانه برده و با دیگر افراد خانه می‌خورد به این امید که آرزویش برآورده شود. این مراسم لال پله (لال+ پلو) نام دارد. چون نذری‌داران و زنان پوشیه‌زده در تمام مدت هیچ حرفی نمی‌زنند و همه می‌دانند آنها چه می‌خواهند: تنها مقداری پلو!
علم واچيني، رسمی که می‌گوید اتفاقات بد تمام شد...
قدمت «عَلَم واچینی» به پیش از اسلام برمی‌گردد. این مراسم که با نوحه سرایی همراه است درواقع از افسانه‌های مربوط به سوگ سیاوش نشأت می‌گیرد. همان‌طور که می‌دانید بخش عمده علویان در بخش‌های شمالی کشور زندگی می‌کرده‌اند و طی سال‌ها آیین تشیع را در این خطه گسترش دادند. طی قرن‌ها با تبلیغات آنها، حماسه‌آفرینی‌های شهدای کربلا، تبدیل به محتوای اصلی گفتار شاعران و قوالان شمالی شد و مراسم علم واچینی هم از جشن خرمن به مراسمی مذهبی تغییر پیدا کرد. اما این مراسم به چه صورت است؟ در زمان قدیم، خانواده‌های عزادار، جدیدترین لباس جوان ناکامشان را دور علم می‌پیچیدند و به آن «عَلَم رخت» می‌گفتند. چند جای دور کمر علم را با نوارهای پارچه‌ای می‌بستند. این علم‌ها یادآور عزای خانوادگی بود و گشودن علم رخت در روز علم واچینی نوعی مراسم سالگرد برای جوانمرده‌ها به‌شمار می‌رفت. متولی، علم را از درون بقعه به صحن می‌آورد. خانواد‌ها و بیشتر تازه داغدیده‌ها با شیون و فغان دور علم جمع می‌شدند، نوحه خوانی می‌شد و مردم،علم در دست، بقعه را طواف می‌کردند. پیر و جوان و بچه‌ها و خصوصا دامداران، دسته‌های شاخه نورس را برای تبرک به علم می‌مالیدند. اعتقاد بر این بود که نباید گیاه متبرک را به زمین بگذارند تا به خانه ببرند.
مراسم علم‌بندی که مقدمه علم واچینی محسوب می‌شود (یعنی بستن و پیچیدن پارچه‌ها به دور علم) در هفته اول محرم و در بقاع متبرکه انجام می‌شود. علم واچینی در روزی دیگر، معمولا عاشورا یا سومین روز درگذشت امام حسین(ع)- که البته زمان آن برای بقاع مختلف فرق می‌کند- با مشارکت مستقیم کسانی که علم را بسته‌اند و دیگران انجام می‌گیرد. در این روز کسانی که در فاصله علم بستن و علم واچیدن نذر و نیازشان برآورده شده با قربانی‌کردن گوسفند و طعام دادن نسبت به زائران حضور فعال‌تری دارند. پس از باز کردن پارچه‌های دور علم، چوب علم در مسجد گذاشته می‌شود و پارچه‌های علم را در بقچه‌ای می‌پیچیدند و درون خمره‌ای که داخل بقعه یا مسجد بود جا می‌دهند و روی آن را می‌پوشاندند و گاه برای آن‌که دستبرد نخورد به خانه متولی برده می‌شود تا ماه محرم سال آینده، دوباره آن را دور علم ببندند یا به اصطلاح علم‌بندی کنند.
منبع: روزنامه شهروند
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید