غروب جست‌وجوگر صبح / رضا یكرنگیان

1394/7/12 ۱۰:۰۷

عبدالرحیم جعفری، بنیانگذار موسسه مطبوعاتی امیركبیر، شامگاه جمعه دهم مهرماه ١٣٩٤پس از تحمل یك دوره كوتاه بیماری به دیدار دوست شتافت. آنچه گفتنی است ایشان در دو مجله خاطرات‌شان به نام در جست‌وجوی صبح گفته‌اند و تكرار آن، موجب اطاله كلام می‌شود. نگارنده فقط به چند نكته بسنده می‌كنم، استاد گرانقدرم جناب دكتر دبیرسیاقی برایم تعریف كردند: «یك روز از اداره [وزارت دارایی] آمدم. بیرون طبق معمول همه روزه كه سری به كتابفروشی‌ها می‌زدم، دیدم آقای عبدالرحیم جعفری- كه من او را از زمانی كه در كتابفروشی‌علمی كار می‌كرد می‌شناختم

خُنُك آن قماربازی كه بباخت هرچه بودش/ بنماند هیچش الا هوس قمار دیگر

عبدالرحیم جعفری، بنیانگذار موسسه مطبوعاتی امیركبیر، شامگاه جمعه دهم مهرماه ١٣٩٤پس از تحمل یك دوره كوتاه بیماری به دیدار دوست شتافت. آنچه گفتنی است ایشان در دو مجله خاطرات‌شان به نام در جست‌وجوی صبح گفته‌اند و تكرار آن، موجب اطاله كلام می‌شود. نگارنده فقط به چند نكته بسنده می‌كنم، استاد گرانقدرم جناب دكتر دبیرسیاقی برایم تعریف كردند: «یك روز از اداره [وزارت دارایی] آمدم. بیرون طبق معمول همه روزه كه سری به كتابفروشی‌ها می‌زدم، دیدم آقای عبدالرحیم جعفری- كه من او را از زمانی كه در كتابفروشی‌علمی كار می‌كرد می‌شناختم- دستمالی به سر بسته و مشغول نظافت یك مغازه بود. داخل مغازه رفتم. پس از سلام و احوالپرسی گفت: من این مغازه را خریده‌ام اگر كتابی آماده چاپ دارید، ممنون می‌شوم آن را در اختیار من بگذارید تا آن را چاپ و منتشر كنم. من در آن زمان كتاب به گزیده بیهقی را آماده كرده بودم. گفتم باشد فردا برایت می‌آورم. فردا، متن اصلی را بردم دادم به ایشان. چندی گذشت. تابستان بود. ساعت سه، چهار بعدازظهر زنگ خانه‌ام به صدا درآمد. در را باز كردم. دیدم كسی با دوچرخه آمده است و یك بسته به من داد و گفت از طرف آقای جعفری آورده‌ام.

تشكر كردم. او رفت. بسته را باز كردم دیدم ١٠ نسخه كتاب به گزیده بیهقی است كه به بهترین نحو چاپ شده است و یك پاكت. پاكت را باز كردم. یك نامه به خط نستعلیق و به امضای آقای جعفری بود كه محتوایش اظهار تشكر بود و همچنین یك قطعه چك كه مبلغی بابت حق‌التالیف در آن نوشته شده بود. این اولین حق‌التالیفی بود كه بعد از چند سال نویسندگی دریافت می‌كردم. آقای جعفری اولین ناشری هستند كه پرداخت حق‌التالیف و حق‌الترجمه را باب كرد.نكته دیگر؛ سال ١٣٧٦ اتحادیه‌ناشران و كتابفروشان تهران برای پاسداشت ناشران و كتابفروشانی كه حدود نیم‌قرن در خدمت فرهنگ و ادب و هنر این سرزمین بودند، مراسمی به نام «گلریزان» برگزار كردند كه در آن مراسم، ابتدا آقای داود رمضانی‌شیرازی خیرمقدم گفتند و سپس آقای جعفری سخنرانی كردند. در آن مراسم وزیر ارشاد وقت، عطاءالله مهاجرانی هم حضور داشت. آقای جعفری ضمن سخنرانی فرمودند: (نقل به مضمون) من از حكومت هیچ تقاضای مادی ندارم بلكه می‌خواهم «آرم و نام موسسه مطبوعاتی امیركبیر» به من بازگردانده شود تا من بتوانم به كارم ادامه دهم.مهاجرانی كه سخنران بعدی بود، ضمن سخنرانی به‌طور جسته و گریخته گفت كه ما با فعالیت نشر شما مخالفتی نداریم ولی با یك آرم و نام دیگر.آن شب مشخص شد كه آرم و نام انتشارات امیركبیر به صاحب اصلی‌اش بازگردانده نخواهد شد.عبدالرحیم جعفری وقتی كه مطمئن شد نمی‌تواند نشانه و نامی را كه با كوشش و جدیت او مشهور و زبانزد خاص و عام شده است، پس بگیرد، بدون هیاهو و حاشیه دست به مدرسه‌سازی در نقاط محروم كشور زد. شاید كمتر كسی از این موضوع اطلاع‌داشته باشد.عبدالرحیم جعفری نشانه مقاومت، بردباری و مدیریت بود، با زمان جلو می‌‌رفت، فراگیری كار با كامپیوتر را دردستور كار خویش قرار داد و همچنین آموختن پیانو را زیر نظر استاد میلاد كیایی، هر لحظه از زندگی او برای ما درس بزرگی است.وقتی از او پرسیدم شما چگونه و از كجا مدیریت و اداره امور را كسب كردید؟ گفت: از مادرم. مادرم زنی بسیار منظم و نظیف بود. از چادر نمازش گرفته تا روكش لحاف و تشك همه‌اش از سفیدی برق می‌زدند. برای هر چیزی جای معینی در نظر گرفته بود. این نظم و ترتیب را از او به ارث بردم. در خاتمه امیدواریم وزارت ارشاد مجوز چاپ مجلدهای دیگر كتاب در جست‌وجوی صبح- كه سال‌هاست در انتظار صدور مجوز هستند- صادر فرمایند تا این خدمتگزار صدیق فرهنگ سرزمین كهن ایران، خدمتش ناتمام نماند. در سال ١٣٩٢ مهرداد شیخان یك فیلم مستند از زندگانی عبدالرحیم جعفری به‌نام در جست‌وجوی تو ساخت كه بارها در مجامع مختلف نمایش داده شد. قرار است چهارشنبه قسمت‌هایی از این فیلم در مراسم ختم نمایش داده شود.

روزنامه اعتماد