كردستان، قدیمی‌ترین مهد موسیقی جهان

1394/6/17 ۱۱:۲۴

براساس اظهارنظر بسیاری از موسیقیدانان و صاحبان اهل فن، موسیقی كردی از اصیل‌ترین موسیقی‌های جهان محسوب می‌شود؛ موسیقی ای كه با خون مردم كردستان آمیخته شده است و كمتر خانواده‌ای را در این استان می‌توان یافت كه دستی در موسیقی و آواز نداشته باشد كه این موضوع، خود نشان از قابلیت‌های بالای موسیقی در این خطه دارد. حضور چهره‌های برجسته از جمله خانواده‌های «كامكار»، «عندلیبی» و بسیاری دیگر در عرصه موسیقی كشور و بین‌المللی، نشان از آن دارد كه موسیقی كردستان از توانایی‌های ویژه‌ای برخوردار است و امروز این استان فرهنگی، در حوزه موسیقی حرف‌هایی برای گفتن در سطوح مختلف دارد و بی‌شك، بی‌توجهی به آن می‌تواند حسرت آیندگان را به دنبال داشته باشد.

براساس اظهارنظر بسیاری از موسیقیدانان و صاحبان  اهل فن، موسیقی كردی از اصیل‌ترین موسیقی‌های جهان محسوب می‌شود؛ موسیقی ای كه با خون مردم كردستان آمیخته شده است و كمتر خانواده‌ای را در این استان می‌توان یافت كه دستی در موسیقی و آواز نداشته باشد كه این موضوع، خود نشان از قابلیت‌های بالای موسیقی در این خطه دارد. حضور چهره‌های برجسته از جمله خانواده‌های «كامكار»، «عندلیبی» و بسیاری دیگر در عرصه موسیقی كشور و بین‌المللی، نشان از آن دارد كه موسیقی كردستان از توانایی‌های ویژه‌ای برخوردار است و امروز این استان فرهنگی، در حوزه موسیقی حرف‌هایی برای گفتن در سطوح مختلف دارد و بی‌شك، بی‌توجهی به آن می‌تواند حسرت آیندگان را به دنبال داشته باشد.  امروز كردستان به دلیل بهره‌مندی از فرهنگ و موسیقی غنی به یكی از مراكز تولید ‌سازها و وسایل موسیقایی تبدیل شده است؛ سازهایی كه در این استان تولید می‌شوند كیفیت مناسبی دارند و این‌سازها تاكنون توانسته‌اند سبب اشتغال بسیاری از جوانان فعال در حوزه موسیقی شوند.

در ویژه‌نامه موسیقایی «فاسکه که» که در فرانسه منتشر می‌شود، آمده است که ایران قدیم و سرزمین «میسوپوتامیا» یعنی جایگاهی که کردها اکنون در آن سکونت دارند، قدیمی‌ترین مهد موسیقی جهان بوده است. به نوشته این نشریه، تمام ملودی‌های ایرانی در اینجا منظور ایرانی بودن ملودی‌ها است، یعنی جایی که فرهنگ آریایی در آنجا حضور داشته است- نه مرز جغرافیایی و سیاسی، ایران کنونی در جهان بی‌همتا و بی‌نظیر است. پیدایش موسیقی کردی مثل اکثر قوم‌ها و ملت‌های دیگر از افسانه‌های کردی شروع شد که در این قسمت، افسانه‌ها در قالب ترانه‌های کردی گفته می‌شوند. این ترانه‌ها در فرهنگ کردی به ترانه‌های دیوانی تقسیم می‌شوند و بیشتر محتوای آنها همان افسانه‌های کردی است، که شکل حماسی دارند. اولین طلیعه‌های هنر کردی از بار ادبی و هنر موسیقی حماسه‌های کردی بودند. مشهورترین کسی که به این نوع موسیقی پرداخته «کاویس آغا» بود که ترانه‌های وی همان حماسه‌هایی هستند که از گذشتگان بر جای مانده‌است. نوع دیگری از موسیقی فولکلور کردی مربوط به حکایت‌ها و داستان‌هایی می‌شود که ترانه‌های داستانی نیز به دو بخش قهرمانی و دلدادگی قابل تقسیم هستند. در ترانه‌های قهرمانی به دلاوری‌ها و مبارزه‌طلبی‌های یک قهرمان پرداخته می‌شود. موسيقى كردى از دير باز با زندگى روزمره كردان عجين شده است و به‌لحاظ شكل و مضمون از تنوع بسيارى برخوردار است. در بيشتر نقاط كردستان نواها و نغمه‏هاى موسيقى در مراسم مذهبى و حماسى و رزمى و جشن و سرور نواخته مى‏شود. موسيقى كردى بر چهار نوع است:

1ـ موسيقى محلى كه هر سال يكى از ترانه‏هاى آن از شهرت بيشترى برخوردار مى‏شود.

2ـ موسيقى فولكلور در كه همراه با مراسم خاصى اجرا مى‏شود.

3ـ موسيقى بيت خوانى، كه در آن كلام كمترى وجود دارد وحالت آوازى آن بيشتر است.

4ـ  موسيقى سه چهانه يا سياه چشمان كه با آهنگ عشقى و غمناك اجرا مى‏شود.

از ديگر شاخه‏هاى موسيقى كردى موسيقى مذهبى است  به‌ويژه موسيقى ايزدى كه بنابر سنن و رسوم مذهبى اجرا مى‏شود. در دنياى مذهبى كردان ايزدى، آواز و ترانه يكى از اصول زندگى آنان را تشكيل مى‏دهد و از اين راه عقايد و انديشه آیينى خود را به مردم عرضه مى‏كنند و موسيقى مذهبى آنان هرگز مانع رشد موسيقى ملى نشده و همگام با آن پيشرفت كرده است. انواع و اقسام آلات موسيقى كه در ميان كردان رايج است برخى از آنها عبارتند از: تنبور، دايره، دف، طبل، سرنا، نى لبك، كمانچه، بربط و تار. موسيقى كردى علي‌رغم دارا بودن جنبه‏هاى حماسى نوعى تنزل را در بطن خويش پرورانده است. نغمه‏هاى شمشال (سازى مانند نى) نوعى ديگر از موسيقى كردى است كه از عمق، زيبایى و تأثير گذارى بسيار خوبى برخوردار است. سرنا و دهل از انواع ديگر موسيقى كردى است كه در مراسم جشن و سرور نواخته مى‏شود.

روزنامه قانون