کشف شواهد زندگی انسان نئاندرتال در میرک سمنان

1394/4/31 ۱۱:۱۳

سرپرست هیات کاوش در محوطه پارینه سنگی میرک در جنوب سمنان گفت: نخستین فصل از کاوش در این محوطه نشان دهنده ویژگی های سنت های رایج تراشه برداری در پارینه سنگی میانی است که این امر انتساب آن را به نوعی از انسان منقرض شده به نام انسان نئاندرتال قوت می بخشد. حامد وحدتی نسب اظهار کرد: مهمترین اهداف اولیه این کاوش دستیابی به عمق لایه های استقراری انسانی، تبیین آب و هوای دیرین منطقه و ارایه گاهنگاری مطلق برای استقرارهای انسانی است.

 سرپرست هیات کاوش در محوطه پارینه سنگی میرک در جنوب سمنان گفت: نخستین فصل از کاوش در این محوطه نشان دهنده ویژگی های سنت های رایج تراشه برداری در پارینه سنگی میانی است که این امر انتساب آن را به نوعی از انسان منقرض شده به نام انسان نئاندرتال قوت می بخشد.
 حامد وحدتی نسب اظهار کرد: مهمترین اهداف اولیه این کاوش دستیابی به عمق لایه های استقراری انسانی، تبیین آب و هوای دیرین منطقه و ارایه گاهنگاری مطلق برای استقرارهای انسانی است.
وی با بیان اینکه نتایج به دست آمده از این کاوش، راه را برای دستیابی به تمامی اهداف یاد شده همواره کرد، افزود: بر همین اساس روشن شد که برخلاف برخی گمانه زنی های غیرکارشناسانه، پراکنش دست افزارهای محوطه میرک امری سطحی نیست.
وی ادامه داد: در این کاوش استقرارهای انسانی به وضوح در اعماق سه و پنج متری از سطح فعلی شناسایی شد و لایه استقراری که در سه متری زیر زمین واقع شده است در این فصل در چندین مربع یک متر در یک متر مورد کاوش روشمند باستان شناسی پارینه سنگی قرار گرفت.
این باستان شناس گفت: یافته های به دست آمده از لایه های استقراری قرارگرفته در عمق سه متری زیرزمین به طور مشخص دارای تمامی ویژگی های سنت های رایج تراشه برداری در پارینه سنگی میانی بوده (فراوانی تکنیک ساخت لوآلوآ) و این موضوع، انتساب آن را به نوعی از انسان منقرض شده به نام انسان نئاندرتال قوت می بخشد.
وحدتی نسب از دیگر دستاوردهای درخور توجه این کاوش را دستیابی به توالی های اقلیمی بر اساس جنس رسوبات عنوان کرد و افزود: با مطالعه دیواره باز شده از نوک تپه تا عمق 3 متری از سطح زمین توالی های رسوباتی که در محیط های خشک و مرطوب شکل می گیرند مشخص شد.
سرپرست هیأت کاوش در محوطه پارینه سنگی میرک ادامه داد: یافته های رسوبی به وضوح نشان می دهد که محوطه کویری میرک روزگاری محیطی مرطوب و چه بسا به شکل تالاب یا نیمه جنگلی بوده است.
وی با بیان اینکه بقایای جانوری یافت شده از گوزن و گاومیش در محوطه نیز در تایید این یافته های رسوبی است، اضافه کرد: این محوطه چندین دوره خشک و مرطوب را به توالی زمانی پشت سر گذاشته و گروه کاوش با نمونه برداری برای گاهنگاری مطلق در پی آن است که این ادوار را به دقت در بستره زمانی مشخص کند.
سرپرست هیات کاوش در محوطه پارینه سنگی میرک گفت: پس از پایان فصل نخست کاوش در تپه شماره 8 محوطه میرک، نمونه برداری های دقیق برای تکمیل بازسازی اقلیمی شمال کویر مرکزی و همچنین سن یابی شامل؛ نمونه برداری رسوب شناسی، نمونه برداری گرده، نمونه برداری Micromorphology و نمونه برداری برای تعیین قدمت لایه های رسوبی و استقراری با استفاده از روش OSL انجام گرفت.
وحدتی نسب افزود: در حین کاوش تعداد قابل ملاحظه ای دست افزار سنگی از کاوش در لایه های برجای باستانی و قطعات استخوان جانوری به دست آمد.
وی ادامه داد: در کنار موارد یاد شده برای نخستین بار از تکنیک ژئومغناطیس برای ردیابی رسوبات دوران مرطوب در لایه های زیرین محوطه استفاده شد.
وی اضافه کرد: در این طرح که با همکاری کوروش محمدخانی انجام گرفت مشخص شد که می توان با استفاده از این روش غیر مخرب به ردیابی لایه های رسوبی متفاوت در بستره محوطه پرداخت، این در حالی است که استفاده از این تکنیک تاکنون تنها برای ردیابی بناها و سازه های معماری رایج بوده است.
این باستان شناس با اشاره به اینکه میرک در حاشیه شمالی کویر مرکزی ایران واقع شده است، اظهار کرد: میرک نخستین محوطه استقراری پارینه سنگی روباز در ایران است که مورد کاوش قرار گرفته است.
بر اساس گزارش پژوهشگاه میراث فرهنگی، وحدتی نسب با بیان اینکه میرک نخستین محوطه استقراری پارینه سنگی روباز در ایران است که مورد کاوش قرار گرفته است، افزود: در این کاوش سعی بر آن بوده تا با انجام تمامی آزمایشات تکمیلی تصویری روشن از قدمت حضور و وضعیت اقلیمی محوطه میرک ارایه شود.
وی ادامه داد: گاهنگاری مطلق لایه های استقراری در کنار بازسازی اقلیمی 100 هزار سال گذشته حاشیه شمالی کویر مرکزی راه را برای انجام دیگر تحقیقات در ادوار پارینه سنگی این محدوده مهم جغرافیایی هموار ساخته و اجازه خواهد داد تا محوطه میرک همچون شاخصی برای ارایه گاهنگاری برای دیگر محوطه ها در حاشیه شمالی کویر مرکزی به کار گرفته شود.
وی اضافه کرد: بر همین اساس، کار بر روی نمونه های رسوب شناسی، گرده، Micromorphology و OSL در مرکز ملی علوم کشور فرانسه (CNRS) و پژوهش بر روی دست افزارهای سنگی و بقایای جانوری توسط محققین ایرانی انجام خواهد گرفت.
وی با بیان اینکه نمونه های یاد شده به همراه همکاران فرانسوی این کاوش (ژیل بریون و گیوم ژامه) از مرکز ملی علوم فرانسه به این مرکز انتقال داده شد، اظهار امیدواری کرد که با اتمام مطالعات آزمایشگاهی تصویری روشن تر از قدمت حضور انسان در این منطقه جغرافیایی به دست آید.
این باستان شناس گفت: کاوش فصل اول محوطه میرک تنها شروع کاری سخت و زمانبر بوده و ادامه پژوهش ها در این رابطه نیازمند ادامه کاوش ها در این محوطه است.
محوطه های میرک و دلازیان که بنام تپه های میرک و دلازیان نیز خوانده شده است، نخستین بار در خلال بررسی های باستان شناختی استان سمنان توسط مهریار و کبیری از کارشناسان استان سمنان در سال 1364 خورشیدی شناسایی و معرفی شدند.
صرف نظر از شکل تپه ها مهمترین ویژگی این دو محوطه وجود پراکنش بسیار گسترده دست افزارهای سنگی بر روی سطح محوطه بود که مورد توجه هیئت بررسی کننده قرار گرفت و با دعوت از مرحوم عنایت الله امیرلو تصمیم به مطالعه دست افزارهای سنگی گرفته شد.
با درگذشت نابهنگام امیرلو، اهمیت میرک و دلازیان از نقطه نظر باستان شناسی پارینه سنگی مغفول ماند و تنها با گمانه زنی در یکی از تپه های دلازیان سازه ای منتسب به دوره ماد به دست آمد.
در سال 1387 برای نخستین بار نمونه برداری تصادفی توسط وحدتی نسب و روستایی از سطح محوطه دلازیان انجام گرفت و نتایج این پژوهش مقدماتی در کنگره باستان شناسی خاورمیانه کهن در دانشگاه ساپیانزای رم ارایه شد. متعاقبا در سال 1388 با صدور مجوز بررسی کامل این منطقه جغرافیایی، وحدتی نسب و تیم همراه به مدت یک ماه به شناسایی، نمونه برداری روشمند و طبقه بندی آثار به دست آمده از میرک و دلازیان پرداختند.
دومین فصل از طرح پنج ساله بررسیهای پارینه سنگی شمال کویر مرکزی که با انجام کاوش در محوطه میرک سمنان با هدف بازسازی اقلیمی، رسوب شناسی، تدوین نحوه شکل گیری محوطه و ارائه گاهنگاری قطعی از تاریخ 5 تیر ماه به سرپرستی دکتر حامد وحدتی نسب دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس و همکاری متخصصین مرکز ملی علوم کشور فرانسه با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری شروع شده بود به پایان رسید.
ایرنا