خولی‌‌ها به یاد استادشان گرد هم جمع شدند / برگزاری آیین یادبود زنده‌یاد حمید سمندریان

1394/4/23 ۱۳:۰۳

آیین یادبود زنده‌یاد حمید سمندریان به مناسبت سومین سالروز درگذشت این کارگردان پیشرو و پیشکسوت تئاتر، با حضور جمعی از شاگردان و دوستدارنش شامگاه دوشنبه 22 تیرماه در فرهنگسرای سرو برگزار شد. سرویس تئاتر هنرآنلاین: در این مراسم که اجرای آن سعید اسدی دبیر جشنواره تئاتر فجر بر عهده داشت، پس از پخش تلاوتی چند از قرآن مجید و سرود جمهوری اسلامی، محمودرضا رحیمی کارگردان و بازیگر شناخته‌شده تئاتر و از شاگردان و دستیاران زنده‌یاد سمندریان به عنوان نخستین سخنران پشت تریبون قرار گرفت.

آیین یادبود زنده‌یاد حمید سمندریان به مناسبت سومین سالروز درگذشت این کارگردان پیشرو و پیشکسوت تئاتر، با حضور جمعی از شاگردان و دوستدارنش شامگاه دوشنبه 22 تیرماه در فرهنگسرای سرو برگزار شد.
سرویس تئاتر هنرآنلاین: در این مراسم که اجرای آن سعید اسدی دبیر جشنواره تئاتر فجر بر عهده داشت، پس از پخش تلاوتی چند از قرآن مجید و سرود جمهوری اسلامی، محمودرضا رحیمی کارگردان و بازیگر شناخته‌شده تئاتر و از شاگردان و دستیاران زنده‌یاد سمندریان به عنوان نخستین سخنران پشت تریبون قرار گرفت.

سمندریان پل ارتباطی کلاس‌های نوشین و تئاتر مدرن ادوارد مارکس بود
محمودرضا رحیمی در این مراسم با بیان اینکه استاد سمندریان همیشه از امید و امیدواری صحبت می‌کردند، گفت: اگر فرمولی که سمندریان برای تئاتر داشت مد نظر مسئولان و مدیران تئاتر کشور قرار می‌گرفت، امروز با مشکلاتی که تئاتر را در بر گرفته، مواجه نمی‌شدیم. متأسفانه به نظر می‌رسد تئاتر کشورمان عقب‌گرد داشته و از اول شروع شده است.
رحیمی با اشاره به اینکه؛ هر وقت گل‌هایی در مقابل سمندریان می‌کردیم، ایشان بحث را به سمت تئاتر برمی‌گرداندند، افزود: او همیشه می‌گفت که استاد من ادوارد مارکس است. در واقع می‌توان گفت سمندریان بعد از دیدن تئاترهای عبدالحسین نوشین و گذراندن کلاس‌های این کارگردان پل ارتباطی بین تئاتر مدرن ادوارد مارکس و کلاس‌های حسین خیرخواه و عبدالحسین نوشین است.
این کارگردان با تأکید بر اینکه انسان فرهنگی مرگ ندارد، اظهار کرد: هنوز سمندریان زنده است و اثراتش را در تئاتر کشور مشاهده می‌کنیم. اینجاست که با مدیران و مسئولانی که تصور می‌کنند هنر، بازده مالی ندارد به مشکل برمی‌خوریم.
رحیمی سخنان خود را اشاره به الگوی تئاتری سمندریان به پایان رساند و گفت: تئاتر معیار، از نظر این استاد سمندریان این بود که نسل‌های مختلف در کنار هم فعالیت، تمرین و ارائه اثر کنند و این اتفاق در نمایش‌هایی که به روی صحنه می‌برد به درستی رخ می‌داد.

جای شما خالی نیست، جای شما درد می‌کند
سعید ذهنی کارگردان، آهنگساز و مدرس دانشگاه پس از محمودرضا رحیمی دومین سخنران این مراسم بود. ذهنی ضمن بیان خاطراتی از چگونگی آشنایی‌اش با حمید سمندریان، گفت: در کنار تئاتر موسیقی را هم دنبال می‌کردم و علاقه سمندریان به موسیقی نیز باعث شد تا ارتباط خوبی با هم برقرار کنیم.
او در ادامه ضمن انتقاد به جدی گرفته نشدن واحدهای موسیقی در رشته نمایش، ادامه داد: سمندریان به جوانان اهمیت می‌داد و دانشجویان و هنرجویانش را باور داشت. زمانی ‌که من جوان و کم‌تجربه بودم ساخت موسیقی نمایش "دایره گچی قفقازی" را به من سپردند در حالی که بزرگان موسیقی کشور هم چون استاد علیزاده کنار ایشان بودند و می‌توانست از آن‌ها استفاده کند.
ذهنی هم در پایان در حالی که بغض در گلو داشت، گفت: استاد سمندریان جای شما خالی نیست، جای شما درد می‌کند.

کسی نمی‌تواند مانند سمندریان باشد
بخش بعدی این مراسم به تجلیل از دو تن از شاگردان دیروز زنده‌یاد سمندریان و استادان امروز تئاتر یعنی میکائیل شهرستانی و محمودرضا رحیمی اختصاص داشت که با حضور ایرج راد، پرویز پورحسینی و هما جدیکار روی صحنه از این دو بازیگر و کارگردان با اهداء لوحی تقدیر به عمل آمد.
میکائیل شهرستانی پس از دریافت لوح از دستان پرویز پورحسینی و در حالی‌که از نظر احساسی کاملاً منقلب شده بود در سخنانی درباره زنده‌یاد سمندریان گفت: من از سال 61 با سمندریان آشنا شدم. البته پیش از آن هم با آثار ایشان آشنا بودم، اما از سال 61 به بعد ایشان را از نزدیک دیدم و دیگر رهایشان نکردم. چراکه تصور می‌کردم از هر لحظه وجود شمعی که آب می‌شد باید استفاده کرد و بهره برد.
او ادامه داد: ایشان شاگردانش را بزرگ جلوه می‌دادند تا یاد بگیرند چطور پا جای پای ایشان بگذارند. هرچند من به شخصه کوچک‌تر از آنم که بتوانم جای ایشان باشم. متأسفانه شنیدم که برخی هنرمندان خود را سمندریان ثانی معرفی کردند و بسیار متأسف شدم. معتقدم چنین کفشی به پای ما گشاد است و کسی نمی‌تواند مانند سمندریان باشد.
شهرستانی هم‌چنین افزود: همواره احساس می‌کردم که سمندریان در حال یادگیری است و به همین دلیل هم همیشه به روز بود و تازگی خود را حفظ می‌کرد. ایشان را هم در زندگی و هم در تئاتر به عنوان معلم می‌شناسم. سعی کردم به عنوان کسی که در کانون سمندریان با ایشان همکاری داشتم، همان روشی را پیش بگیرم که به من آموخته بود و پایم را خارج از آن حیطه نگذارم.
این کارگردان تئاتر در ادامه خاطرنشان کرد: سمندریان همیشه درباره چیزی صحبت می‌کرد که با آن نزدیکی داشت و کتاب‌های نمایشی که به آن‌ها علاقه‌مند بود را می‌خواند و خود ترجمه می‌کرد و به روی صحنه می‌برد. واژه مرگ برای امثال سمندریان صدق نمی‌کند، او همیشه زنده است و من افتخار می‌کنم که تا آخرین لحظاتی که نفس می‌کشید بالای سرش بودم. من در هنگام مرگ پدرم کنارش نبودم، اما در هنگام فوت استاد سمندریان در کنارشان بودم، چرا که فکر می‌کنم وظیفه نازل هر فرزندی است که کنار معلمش باشد.

سمندریان همیشه صادق بود و هیچ‌وقت بازی نمی‌کرد
پس از سخنان میکائیل شهرستانی و پخش کلیپی برای حاضران از تصاویر خاطره‌ساز زنده‌یاد سمندریان نوبت به سخنرانی ایرج راد مدیرعامل خانه تئاتر و از دوستان زنده‌یاد سمندریان رسید. ایرج راد پس از حضور پشت تریبون در سخنانی کوتاه با تأکید بر اینکه زنده‌یاد سمندریان ویژگی‌های خاص خود را داشت، گفت: ایشان با تمام شاگردانش همواره صمیمی و دوست بود و همه را با نام کوچک صدا می‌کرد و همه را دوست داشت. سمندریان صادق بود و همان بود که بود. او هیچ‌وقت نقش بازی نکرد و به همین دلیل هم، ما او را پذیرفته بودیم.
راد ادامه داد: مرحوم سمندریان بسیار تئاتر را دوست داشت و کسی که نگاه غیر از این به تئاتر داشت را هرگز نمی‌بخشید. برای کار کردن با سمندریان می‌بایست عاشق تئاتر باشی، همه وجودت تئاتر باشد و تمرین‌ها را با تمام وجودت انجام داده باشی.
مدیرعامل خانه تئاتر با اشاره به اینکه اگر کسی بدون تمرین بر سر صحنه حاضر می‌شد او بسیار عصبانی می‌شد و حتی یک بار سر هما روستا همسرش به خاطر اشتباهی کوچک در تمرین فریاد کشید و نشان می‌داد که تا چه میزان به تئاتر اهمیت می‌دهد، خاطرنشان کرد: سمندریان همیشه از تئاتر صحبت می‌کرد و هیچ‌گاه ندیدم که پشت سر کسی حرف بزند. همین صداقت و باور به تئاتر باعث شد که آثارش تأثیرگذار باشد.
او همچنین به آخرین دیدارش با زنده‌یاد سمندریان اشاره کرد و اظهار داشت: یک هفته پیش از فوت سمندریان، با استاد انتظامی به عیادتشان رفتیم و ایشان به محض اینکه ما را دیدند شروع کردند از تئاتر حرف زدن و وقتی از تئاتر حرف می‌زد گویی بیمار نبود و ما هم نمی‌توانستیم از بیماری‌شان چیزی بگوییم و یا چیزی بپرسیم. شخصاً کمتر کسی را با چنین ارادتی به تئاتر و عرصه نمایش دیده‌ام. او در همان دیدار پایانی، می‌گفت حالم که خوب شود، دوباره تئاتر کار می‌کنم.

استاد سمندریان به کسانی که از آن‌ها خوششان می‌آمد خولی می‌گفت
پرویز پورحسینی یکی دیگر از سخنرانان آئین نکوداشت استاد سمندریان بود که در سخنان کوتاهی با اشاره به چگونگی ورودش به تئاتر کشور و نحوه آشنایی‌اش با زنده‌یاد سمندریان در اداره هنرهای دراماتیک، گفت: به این نتیجه رسیده‌ام که باید مانند گذشته کار کرد و به هیچ دولت و ارگانی توجه نکنیم و امید نبندیم.
او با بیان خاطراتی از سمندریان، با اشاره به استفاده از لفظ خولی توسط استاد سمندریان که به شاگردانش می‌گفت، اظهار داشت: سمندریان خولی را خطاب به کسانی به کار می‌برد که از آن‌ها خوشش می‌آمد. به نظرم خولی ملغمه‌ای از خلاقیت و خل بودن هنرمندانه بود.

سمندریان کاشف نور بود
پس از سخنان ایرج راد، نوبت به بخش دوم تجلیل از شاگردان دیروز زنده‌یاد سمندریان و استادان امروز تئاتر رسید و با دعوت مجری برنامه، ایرج راد و شهرام کرمی روی صحنه حاضر شدند و لوح تقدیر این آئین را به جمال اجلالی و پرویز پورحسینی اهدا کردند.
جمال اجلالی پس از دریافت لوح تقدیر خود از دستان ایرج راد، در سخنان کوتاهی با تأکید بر اینکه سخنران خوبی نیست، گفت: نمی‌دانم تا به حال در تئاتر و روی صحنه چطور بازی کرده‌ام و وقتی به خودم نگاه می‌کنم می‌گویم این حرف‌ها را من چطور آن بالا گفته‌ام.
اجلالی در ادامه افزود: از روزی که با سمندریان آشنا شده‌ام هر روز به یاد او هستم. در سال‌های 56 و 57 با حمید لبخنده و حسین عاطفی حتی شب‌ها هم در خانه سمندریان می‌ماندیم و می‌خوابیدیم.
این بازیگر نام‌آشنا و شناخته‌شده تئاتر و سینما در پایان اظهار داشت: برخی خورشید را می‌بینند و برخی چگونگی تابش و سرعت نور را کشف می‌کنند، سمندریان کاشف سرعت نور بود. اینکه چگونه می‌شود انسان‌هایی مانند سمندریان داشت؛ نمی‌دانم، اما در طول تاریخ همیشه چنین انسان‌های تأثیرگذاری وجود داشته‌اند.
در پایان این مراسم حاضران به دعوت مجری برنامه برای دیدن نمایشگاه عکسی از شاگردان زنده‌یاد سمندریان به نگارخانه هنرهای تجسمی فرهنگسرای سرو دعوت شدند و از این نمایشگاه با امضا پوستر استاد سمندریان که در وسط نگارخانه آویخته شده بود، دیدن کردند.
هنرآنلاین