آبدانان در یک نگاه

1394/3/11 ۱۰:۱۰

بدون شک شهرستان آبدانان یکی از ناشناخته‌ترین شهرهای دیدنی کشور است. شهری که با وجود طبیعت بکر و دست نخورده و وجود بناهای تاریخی چند هزار ساله همچنان سهم ناچیزی از حضور ایرانگردان و مسافران را به خود اختصاص داده است. آبدانان در دامنه جنوبی کبیرکوه چهارمین شهرستان پرجمعیت استان ایلام و ۲۸۶ امین شهرستان ایران از این منظر است. آبدانان از سال 1347 خورشیدی تبدیل به شهرستان شده و با داشتن ۸۸۰ متر ارتفاع از سطح دریا نزدیک 24 هزار نفر جمعیت دارد.

بدون شک شهرستان آبدانان یکی از ناشناخته‌ترین شهرهای دیدنی کشور است. شهری که با وجود طبیعت بکر و دست نخورده و  وجود بناهای تاریخی چند هزار ساله  همچنان سهم ناچیزی از حضور ایرانگردان و مسافران را به خود اختصاص داده است. آبدانان در دامنه جنوبی کبیرکوه چهارمین شهرستان پرجمعیت استان ایلام و ۲۸۶ امین شهرستان ایران از این منظر است. آبدانان از سال 1347 خورشیدی تبدیل به شهرستان شده و با داشتن ۸۸۰ متر ارتفاع از سطح دریا نزدیک 24 هزار نفر جمعیت دارد.
 جاده دسترسی به شهرستان آبدانان را می‌توان خواهر جاده چالوس نامید زیرا از نظر زیبایی و پیچ ها شباهت زیادی با آن جاده دارد. مركز اين شهرستان در دامنه جنوبي كبير كوه، دامنه شمالی دینارکوه و دره باصفاي رودخانه آبدانان در شمال امامزاده سید صلاح الدین محمد(ع) قرار دارد. در اين منطقه منابع كاني فراوان مانند نفت و گوگرد و زاج وجود داشته و به خاطر آب فراوان و وجود جنگل ها و مراتع داراي زمين هاي مستعد كشاورزي و دامداري است.
زبان اصلی و مسلط آبدانان کردی بوده که شباهت زیادی با کردی سورانی دارد. اقوامی از لر و لک نیز که مهاجران استان لرستان بوده اند، در این شهرستان سکنی دارند. بزرگ‌ترین طایفه های آبدانان ماسپی، زرگوش و ناصرعالی‌اند که هرسه کرد زبان بوده و ازاصالت و هویتی تاریخی برخوردارند. شهرستان آبدانان از بخش‌های مرکزی، سرابباغ و مورموری تشکیل شده اما به جز بخش مرکزی دیگر بخش‌ها به دلیل تازه مدنیت یافتن از خصوصیات شهری زیادی برخوردار نیستند.
 آبدانان از شمال شرقی با دره شهر، از شمال با ملکشاهی و بخش میمه دهلران، از غرب و جنوب با دهلران و از جنوب شرقی با اندیمشک همسایه ‌است.پروژه حفاری تونل شهرستان آبدانان با نام تونل «کبیر کوه» که ۴۷۰۰ متر طول دارد دومین تونل طولانی کشور  محسوب می شود که  سال ۱۳۸۹ کلید خورده است.  مهم‌ترین ارتفاعات این شهرستان کبیر کوه و دینار کوه هستند که نه تنها  این شهرستان را در خود محصور کرده‌اند بلکه مناظر طبیعی پوشیده از درختان بلوط، بادام کوهی، پسته کوهی، زالزالک و انجیر کوهی و گیلاس وحشی  بسیاری در این شهرستان چهار فصل ایجاد کرده‌اند. وجود آثار تاريخي و باستاني فراوان در اين منطقه نشان  دهنده آن است که این منطقه حداقل از دوران ساسانی به این سو آباد بوده است. از آثار باستانی بخش مرکزی این شهرستان می‌توان به قلعه باستانی پشت قلعه در ۵ کیلومتری شهرستان و قلعه هزاردر در انتهای خیابان هزاردر اشاره کرد.
 این قلعه‌ها به عقیده باستان شناسان از بناهای دوره ساسانی‌اند. آبدانان دارای مناطق گردشگری زیادی  است که سه آبشار زیبای ماهوته، خروزان و تختان از آن جمله هستند. دریاچه‌های دوقلوی سیاه گاو نیز سالانه افراد زیادی را جذب می‌کند. فرودگاه نظامی شهرستان آبدانان یکی از فرودگاه‌های فنی و دارای شرایط و استانداردهای ملی است که در سال ۱۳۵۲ به منظور مقاصد نظامی و استفاده‌های لجستیکی نیروی هوایی احداث شده و در دوران دفاع هم از آن استفاده می‌شد. اکثریت مردمان این دیار، به شغل دامداری و کشاورزی مشغولند و در انجام مراسمات، رسم و رسومات خاص خود را دارند.سوغات این شهرستان نیز  تولیدات لبنی از جمله کره گوسفندی و روغن حیوانی ، عسل طبیعی کبیر کوه  و  شیرینی به نام برساق  است.

بهشتی ناشناخته بانام سیاه گاو دوقلوی
خداوند زیبایی های زیادی در استان کوچک ایلام خلق کرده که هر بیننده‌ای را سر ذوق می‌آورد. «سیاه گاو» تنها دریاچه دوقلوی کشور یکی از این  موارد است که در روستایی به همین نام در شهرستان آبدانان واقع شده است. دریاچه‌ای زیبا که به طور کاملا اتفاقی به شکلی خاص به دو قسمت شبیه به هم و  دوقلو تقسیم شده است. برای رسیدن به این دریاچه باید راه زیادی را طی کرد و از طریق جاده ایلام وارد شهرستان دره شهر و بعد وارد شهرستان آبدانان شد.بعد از رسیدن به این شهرستان از طریق جاده اصلی آبدانان به شهرستان دهلران و در بین جاده روستاهای شوشه گل به سیاه گاو  به دریاچه دوقلوی سیاه گاو می‌توان رسید تا این اثر طبیعی زیبا به وسعت سه هکتار را مشاهده کرد. برخی می‌گویند نام این دریاچه از  سیاهی آب  آن گرفته  شده اما این آب قابل شرب است. البته برخی  دیگر هم معتقدند هلالی  وشاخ گاوی شکل بودن دریاچه، باعث این نامگذاری شده است. اطراف این دریاچه بسیار زیبا را دشت‌ها و کوه‌های به نسبت مرتفعی فرا گرفته و گلزارهای حاشیه دریاچه و حیوانات آبی ساکن در دریاچه بر جذابیت و زیبایی آن  افزوده است.
سیاه گاو شامل دو دریاچه است که بر اثر به وجود آمدن یک راه باریکه به دوقلو تبدیل شده‌اند و اثری دیدنی برای گردشگران به وجود آورده است. دریاچه نخست با اختلاف سطح اندک در بالادست دریاچه دوم قرار گرفته است. آب این دریاچه از زیر زمین تامین می‌شود و طبق گفته مردم این دریاچه همیشه دارای آب است هر چند در سال‌های اخیر به دلیل خشکسالی آب دریاچه کم شده است. این قسمت بیضی شکل بوده و آب آن به حدی زلال است که می‌توان شبیه آکواریوم کف آن را دید.دلیل اصلی  این زلالی هم وجود جیوه در آب  دریاچه است. قل اول سیاه گاو به وسیله کانالی طبیعی به عرض هشت ، عمق چهار و طول 70 متر به قل دوم متصل شده است. آب زلال و پاک از دریاچه اول به دریاچه دوم می‌ریزد تا اثری را شکل دهد که در دنیا بی‌نظیر است هرچند در کشور ما این پدیده هنوز ناشناخته مانده است. قسمت دوم دریاچه از قسمت اول بزرگ‌تر است و دسترسی گردشگران به این قسمت بیشتر  و آب از این قسمت نیز به حالت رودخانه‌ای کوچک به روستاهای پایین دست می‌رود. هر ساله تعداد زیادی از پرندگان نیز وارد این دریاچه می‌شوند که جلوه‌های زیبای این اثر نادر را بیشتر کرده است. این دو دریاچه كه عمق هر كدام از آنها بيش از 20 متر  است  در فصل بهار و اواخر زمستان از تفرجگاه‌های مردم شهرستان آبدانان است اما آب و هوای منطقه شرایطی را فراهم آورده که این دریاچه در هر فصلی گردشگران را به زیبایی‌های طبیعی خود فراخواند.

پشت قلعه؛ رابط قلاع شهر
پشت قلعه آبدانان از مهم‌ترین آثار تاریخی استان ایلام به لحاظ وجود شاخص‌های تاریخی است. این بنای ساسانی در فاصله پنج کیلومتری ناحیه جنوبی شهرستان آبدانان و در شمال غربی روستای پشت قلا روی تپه‌ای بلند قرار دارد که رودخانه دویرج از پای آن می‌گذرد. مساحت این بنا حدود هفت هزار متر بوده و باروی بیضی شکل قلعه دورتا دور قلعه را فرا گرفته  که قسمت‌هایی از آن نابود شده است. مصالح ساخت این قلعه تاریخی که در سال 1380در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده از قلوه سنگ‌های رودخانه‌ای و گچ نیم‌کوب است. پشت قلعه بر اساس اطلاعات محلی و اسناد موجود رابط بین قلعه‌های نظامی هزاردر و هزارانی شهرستان بوده  است.

بقعه سيد صلاح الدين(ع) مهم‌ترين بناي مذهبي
بقعه امامزاده سید صلاح الدین محمد(ع) را می‌توان مهم‌ترین بنای مذهبی آبدانان لقب داد. این بنا در جنوب شهر آبدانان، روی تپه‌ای مشرف بر قلعه باستانی پشت قلعه و بین دو رودخانه شور آب که از رشته کوه کبیر کوه سرچشمه می‌گیرد، واقع شده است.  بنای اصلی این بقعه دردوران سلجوقیان ساخته شده  که سال 1372 مورد بازسازی قرار گرفته است. این بنا با نقشه‌ای مستطیل شکل در جهت شمالي- جنوبی و به طول 25/13 متر و عرض 70/11 ساخته و از دو قسمت اتاق ورودی و گنبدخانه تشکیل شده است.  قبرستان عمومی شهر در اطراف امامزاده قرار دارد. سنگ قبرهای قدیمی این قبرستان دارای نقوشی مانند بز کوهی، تفنگ، شانه، قلیان و  ابریق بوده و حدود 200سال قدمت دارند. مزار شهید داریوش رضایی‌نژاد از شهدای هسته‌ای کشور در جوار این امامزاده سید صلاح‌الدین محمد(ع) واقع شده است. این اثر سال ۱۳۸۱ با شماره ۷۹۷۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
روزنامه قانون