تجلیل از «عزت الله انتظامی» در غیاب او

1394/1/29 ۱۱:۵۰

عزت‌الله انتظامی نیامد اما دوستانش آمدند و یاد گذشته را زنده کردند. آقای بازیگر سینمای ایران که به‌دلیل مشکلات تنفسی پیش از اجرای مراسمی که قرار بود با حضور دوستان و همکارانش برگزار شود، به بیمارستان منتقل شد اما همچنان‌که همه سخنرانان به آن اشاره کردند، تعهد به کارش باعث شد پس از بهترشدن شرایط جسمی، از طریق تماس تلفنی با حاضران صحبت کند. شب عزت‎الله انتظامی، عصر چهارشنبه، ۲۶ فروردین برگزار شد. در ابتدای این مراسم، علی دهباشی، برگزارکننده مراسم اعلام کرد که دقایقی پیش از آغاز برنامه، مجید انتظامی، از فرزندان آقای بازیگر، خبر داده است که انتظامی به دلیل مشکلات تنفسی به بیمارستان منتقل شده است.

عزت‌الله انتظامی نیامد اما دوستانش آمدند و یاد گذشته را زنده کردند. آقای بازیگر سینمای ایران که به‌دلیل مشکلات تنفسی پیش از اجرای مراسمی که قرار بود با حضور دوستان و همکارانش برگزار شود، به بیمارستان منتقل شد اما همچنان‌که همه سخنرانان به آن اشاره کردند، تعهد به کارش باعث شد پس از بهترشدن شرایط جسمی، از طریق تماس تلفنی با حاضران صحبت کند. شب عزت‎الله انتظامی، عصر چهارشنبه، ۲۶ فروردین برگزار شد. در ابتدای این مراسم، علی دهباشی، برگزارکننده مراسم اعلام کرد که دقایقی پیش از آغاز برنامه، مجید انتظامی، از فرزندان آقای بازیگر، خبر داده است که انتظامی به دلیل مشکلات تنفسی به بیمارستان منتقل شده است. پس از آن نوبت به محمود دولت‎آبادی، نویسنده‌،  رسید که روی صحنه رفت و انتظامی را تنها یک هنرمند سینما ندانست: «عزت‎الله انتظامی برای من فقط یک هنرمند صحنه و سینما نبوده، عزت‎الله انتظامی برای من هنرمند زندگی بوده است. می‎توانم بگویم اخلاقی که من در عزت‎الله انتظامی دیدم، اخلاق ایرانی بوده است. برای اینکه او خیلی انعطاف‎پذیر بوده و حقوق حقه خودش را همیشه ستانده، هم از طریق این انعطاف‎پذیری و هم به‌واسطه سماجتی که در روحیه و رفتار داشته. همیشه در حاشیه اجتماعی هنر زندگی کرده و بحمدالله سلامت هم به‌در آمده».

پری صابری، کارگردان تئاتر هم از خاطراتش با انتظامی گفت: «یکی از خاطراتی که من با او دارم، مربوط به روزی است که ما تئاتر کرگدن را در دانشگاه تهران روی صحنه بردیم. من تهیه‌کننده، حمید سمندریان کارگردان و عزت‌الله انتظامی، بازیگر نقش اصلی نمایش بودند. آنچه برای من خیلی جالب بود، ساعت حضور انتظامی در سالن بود. ساعت ٩ شب نمایش روی صحنه می‎رفت و عزت از ساعت دو بعدازظهر می‎آمد و در دخمه کوچکی که برای استراحت عوامل نمایش بود تمرکز می‎کرد و تا ساعت ٩ شب با احدی حرف نمی‎زد. این کار را هر روز تکرار می‌کرد و این برای من خیلی عجیب بود و تنها مواردی که عزت کمی بدخلق بود و با کسی حرف نمی‎زد، همین ساعاتی بود که روی کارش تمرکز می‌‎کرد. فکر می‌کنم او در تمام طول زندگی‌اش این عشق به تئاتر را که برایش مقدس بود، حفظ کرد».

داریوش مهرجویی، کارگردان «گاو»، که انتظامی یکی از نقش‌های آن را برعهده داشت، با بیان اینکه در مورد انتظامی چیزهای زیادی می‎تواند بگوید، گفت: «از سال ٤٥ یا ٤٦ من با او شروع به کار کردم و در این مدت علاوه‌بر کارهای مشترکی که با هم کرده‌ایم، دوست صمیمی و خانوادگی هم بوده‌ایم. برنامه فیلم گاو پیش آمد و من از طریق ایشان که کاراکتر اصلی آن فیلم بود، با علی نصیریان، پرویز فنی‌زاده، جمشید مشایخی، مهین شهابی و... آشنا شدم. درواقع از طریق آقای ساعدی من با عزت‌الله انتظامی و گروهش آشنا شدم. او در «گاو» عمیقا در نقش خودش فرورفته بود و به نظر من یکی از بهترین اجراهای سینمایی‎اش بود کما اینکه اخیرا که این فیلم در پاریس پخش شد بسیار مورد استقبال قرار گرفت حتی شاید خیلی بیشتر از اجرایش در تهران و در آنجا چند روزنامه و مجله این فیلم را یکی از شاهکارهای سینمایی جهان معرفی کرده‎اند».

مهرجویی با تعریف خاطراتی و شوخی با انتظامی، مورد تشویق حاضران قرار گرفت و ادامه داد: «در «آقای هالو» نیز با هم کار کردیم که با بازی در دو نقش در این فیلم بسیار خوش درخشید و اتفاقا نقش دلال خیلی مناسبش بود و همین موضوع منبع الهام من شد برای نوشتن «اجاره‎نشین‌ها» و عباس‌آقای سوپرگوشت. کارمان را همین‌طور با فیلم‎های دیگر ادامه دادیم مثل دایره مینا، هامون، بانو و... . ولی از یک جایی به بعد چون سن‌وسالی از او گذشته بود دیگر نقشی نبود که مناسبش باشد».مسعود کیمیایی، کارگردان «ضیافت» و «حکم» نیز از همکاری با این بازیگر صحبت کرد: «من فقط یک فیلم با عزت‌الله انتظامی ساختم ولی همان یک فیلم هم چون با هم در سفر بودیم زیاد همدیگر را می‌دیدیم. به‌نظرم انتظامی در کار خودش مرد بزرگی است، من به اندازه داریوش با او خاطره ندارم و زیاد ایشان را نمی‎شناسم اما آن‌قدری که می‎شناسم از او پاکی دیدم و انسانی است فوق‎العاده».

ایرج راد، بازیگر تئاتر و سینما در ادامه به خصوصیات اخلاقی انتظامی اشاره کرد: «عزت‌الله انتظامی زمانی که فیلم گاو را بازی کرده بود، بر سر کلاس درس چون یک شاگرد کوچک می‎نشست و در جایی که استاد خودش جلوی ایشان بلند می‌شد و می‌گفت من خجالت می‌کشم شما در جایگاه شاگردی نشسته‌اید و من پشت میز تدریس اما او بزرگ‌منشانه اتودهایی را که استاد برای شاگردهای کوچک داده بود عین سایر شاگردها انجام می‌داد. استاد انتظامی هرگز سر هیچ تمرین و فیلم‌برداری یا جلسه‌ای نبوده که یک ساعت زودتر حضور نداشته باشد».

عزت‌الله انتظامی که در بیمارستان بود، به‌دنبال مساعدشدن حالش به‌صورت تلفنی با حاضران صحبت کرد: «با تمام علاقه و عشقی که داشتم تا دور هم جمع شویم و من از محضر همه استفاده کنم ولی گرفتاری برایم پیش آمد و ناچار شدم به بیمارستان بیایم و هنوز هم در بیمارستان هستم؛ از تک‌تک کسانی که زحمت کشیدند و برای من آمدند عذرخواهی می‌کنم و دست تک‌تکشان را می‌بوسم».پرویز پرستویی، بازیگر فیلم‌های «آژانس شیشه‌ای» و «لیلی با من است» دیگر سخنران مراسم بود که از تأثیر انتظامی بر خودش گفت: «من در عرصه سینما و تئاتر برای خودم پنج تنی تعریف کرده‎ام که رأس آن عزت‌الله انتظامی است و چهار استاد دیگر علی نصیریان، محمدعلی کشاورز، داوود رشیدی و جمشید مشایخی هستند. من روزها در مقابل اداره تئاتر می‌ایستادم که فقط بتوانم این عزیزان را تماشا کنم. بازیگر آماتوری بودم که در نازی‌آباد و دروازه غار تئاتر آماتوری کار می‌کردم و آرزویم این بود که استاد عزت‌الله انتظامی را از نزدیک ببینم».

او در مورد تجربه همکاری با انتظامی عنوان کرد: «من تنها یک‌بار در فیلم «دیوانه‎ای از قفس پرید» افتخار همکاری با ایشان را داشتم و آنجا تازه معنای بازیگری را فهمیدم. یکی از خصایلی که استاد انتظامی دارد این است که خیلی جوانان را تشویق می‌کند و اگر جوان مستعدی ببیند که خوب کار می‌کند به هر طریق پیدایش می‌کند و به او می‌گوید که چه کاری باید بکند و بنده یکی از این آدم‌ها بودم. ایشان بیش از هر چیز به من «نه»گفتن را آموخت. من هیچ ادعایی در عرصه بازیگری یا هیچ‌چیز دیگری در زندگی ندارم، به‌جز نه گفتن».

روزنامه شرق