در سی امین سال درگذشت «علی اکبر شهنازی» / داریوش پیرنیاکان

1393/12/27 ۰۹:۲۸

«علی اکبرخان شهنازی» از بزرگترین موسیقیدانان ایرانی است که تبار خانوادگی‌اش نشان از اصالت او در عرصه موسیقی دارد. او نوه آقا علی اکبر فراهانی بود که در اوایل دوران ناصرالدین شاه هنرمندی برجسته و صاحب اثر بود و به درخواست میرزا تقی خان امیرکبیر به تهران فراخوانده شد و درهمین شهر سکنی گزید. او سه پسر داشت؛ یکی از فرزندانش به نام میرزا در جوانی از دنیا رفت و دو فرزند دیگر یعنی میرزا عبدالله و آقا حسینقلی ادامه دهنده راه پدر شدند.

«علی اکبرخان شهنازی» از بزرگترین موسیقیدانان ایرانی است که تبار خانوادگی‌اش نشان از اصالت او در عرصه موسیقی دارد. او نوه آقا علی اکبر فراهانی بود که در اوایل دوران ناصرالدین شاه هنرمندی برجسته و صاحب اثر بود و به درخواست میرزا تقی خان امیرکبیر به تهران فراخوانده شد و درهمین شهر سکنی گزید. او سه پسر داشت؛ یکی از فرزندانش به نام میرزا در جوانی از دنیا رفت و دو فرزند دیگر یعنی میرزا عبدالله و آقا حسینقلی ادامه دهنده راه پدر شدند. اما فرزندان این دو نیز خود استادانی بنام شدند؛ احمد عبادی فرزند میرزا عبدالله و علی اکبر شهنازی و عبدالحسین شهنازی فرزندان آقا حسینقلی. اما علی اکبر خان شهنازی چون پسرعمویش، از نوازندگان برجسته تار بود که در چهارده سالگی با مرحوم جناب دماوندی از خوانندگان برجسته، قطعاتی را در دستگاه‌های افشاری و بیات ترک، روی صفحه ضبط کرد که در یکی از صفحه‌ها آقای دماوندی با صدای بلند می گوید: «آقا علی اکبرشهنازی فرزند میرزا قلی به سن 14 سالگی ساز می‌نواخت.» این هنرمند بزرگ از همان کودکی نبوغ خود را در نوازندگی نشان داد و همه از او به عنوان یک نابغه هنری نام می‌بردند. درسن 18سالگی که پدرش فوت کرد، ادامه دهنده راه پدر شد. در سال‌های 1310 تا 1312 از علی اکبرخان شهنازی صفحات بسیاری به‌صورت تک نوازی و نیز همراه با آواز جمع‌آوری و ضبط شده است که تعداد بیشتر آن با ابوالحسن خان اقبال آذر ضبط شده است که می‌توان استادی شهنازی را در زمینه نوازندگی تار و آهنگسازی از پیش درآمد تا تصنیف‌ها مشاهده کرد. بعد از مدتی شهنازی‌ها در خیابان ناصرخسرو کلاس موسیقی به اسم هنرستان شهنازی دائر کردند که سالیان سال هنرجویان به علم موسیقی می‌پرداختند. همچنین در سال 1319 با شروع رادیو ایران ایشان جزو نخستین هنرمندانی بود که برای همکاری به رادیو دعوت شد و مدت زیادی هم جزو شورای عالی موسیقی رادیو بود. در آن زمان، در سال‌های اولیه رادیو، موسیقی به‌صورت زنده پخش می‌شد و امکانات ضبط کردن وجود نداشت. اگر در نواخته‌های قدیم دقت شود خواهید دید که از نظر تارنوازی، هنر برجسته‌ای در کار شهنازی وجود دارد که شیوه نوازندگی و تار نوازی او را در بین قدما ممتاز می‌کند. شیوه، سبک، تصنیف و پیش درآمد، آثار شهنازی را از نظر ساخت، ممتاز و جدا از شیوه‌های هم دوره‌ای خود می‌کند به طوری که امروزه هم برای هنرجویان جذابیت و تازگی دارد. ایشان از نظر هنری خیلی جلوتر از هنرمندان هم عصر خودش بود و جز اینکه ردیف قدما و پدرش را انتقال می‌داد، یک ردیف دیگر مختص خود داشت و پایه‌گذاری کرد که قبل از وی وجود نداشت.

روزنامه ایران