صنایع‌دستی غنی و کهن در کنج کارگاه‌های قدیمی خاک می‌خورد

1393/11/1 ۰۹:۴۲

صنعت ورشوسازی بروجرد هنری در بوته فراموشیها و بغض آلود در تماشای دستان پیر و خسته هنرمندان لرستانی است. صنایع دستی غنی و کهن لرستان با جاذبه های جهانی در کنج کارگاهها و خانه های قدیمی خاک بی توجهی بر رخ دارد و به امید روزگاری خوش در گوشه و کنار این دیار در نهایت سکوت خودنمایی می کند. این بی توجهی ها در حالی شامل صنایع دستی کهن این خطه می شود که اسناد و مدارک فرهنگی برجای مانده از گذشته بویژه ابزار و ظروف بیانگر آن است که لرستان از لحاظ تولید صنایع دستی سابقه ای دیرینه دارد.

ورشوسازی بروجرد، هنری در بوته فراموشی

مریم نریمانی: صنعت ورشوسازی بروجرد هنری در بوته فراموشیها و بغض آلود در تماشای دستان پیر و خسته هنرمندان لرستانی است.

صنایع دستی غنی و کهن لرستان با جاذبه های جهانی در کنج کارگاهها و خانه های قدیمی خاک بی توجهی بر رخ دارد و به امید روزگاری خوش در گوشه و کنار این دیار در نهایت سکوت خودنمایی می کند. این بی توجهی ها در حالی شامل صنایع دستی کهن این خطه می شود که اسناد و مدارک فرهنگی برجای مانده از گذشته بویژه ابزار و ظروف بیانگر آن است که لرستان از لحاظ تولید صنایع دستی سابقه ای دیرینه دارد.

ورشو سازی، از شاخصترین صنایع دستی بروجرد

ورشو سازی، مسگری، جاجیم بافی، گلیم بافی، سفال سازی، صابون پزی، گیوه دوزی، ماشته بافی(جاجیم)، گبه بافی و چاقوسازی از پرآوازهترین تولیدات محلی این استان است که در گذشته از رونق خاصی برخوردار بوده است.

ورشوسازی شاخص ترین صنایع دستی که در بروجرد شناخته میشود با 2 قرن رونق، نام این شهرستان را در داخل و خارج کشور مطرح کرده است. ورشو در واقع نام فلزی است که بروجردی ها در شکل دادن به آن و ساختن ظروف زیبا از آن، هنر بسیاری به خرج داده اند. از پررونق ترین صنایع در شهر بروجرد در سالیان متمادی تهیه اسبابی بود که از جنس ورشو ساخته می شد. ورشو فلزی است سفید رنگ و نقره مانند که آلیاژ آن ۲۰ درصد نیکل، ۳۵ درصد روی و ۴۵ درصد مس است و به خوبی ذوب و به آسانی قالب گیری میشود.

این فلز به صورت ورق از کشورهای آلمان و لهستان به ایران وارد میشد و به علت جلا و درخشندگی زیاد و مقاومت طولانی در مقابل پوسیدگی به «ژرمن سیلور» مشهور شده بود. هنرمندان بروجردی با استفاده از فن چکش کاری و خم کاری که با دستگاه های ساده و نیروی بازوی هنرمند میسر بود، آثاری فلزی از ورقه ای ورشو خلق میکردند و ظروف بسیاری نظیر سینی، دیس، بشقاب، قاشق و چنگال، سماور زغالی، قوری، زیرسماوری، چای دان، قندان، استکان، گلاب پاش، آفتابه لگن، سرمه دان و وسایلی که معمولاً در جهیزیه دختران جوان قرار می دادند، می ساختند در حالیکه امروزه این صنعت به آرامی در بوته فراموشی فروغلتیده است. گفته میشود، نخستین سماور ورشویی ایران نیز در بروجرد توسط استاد «علی میناگر» ساخته شد.

مشکل تولید ورشو

«حسین امانی»، معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان گفت: متأسفانه ورشوسازی از رشته های منسوخ شده صنایع دستی استان است که به دلیل نبود تولید این فلز در دنیا به فراموشی سپرده شده است. اما با این حال، به دلیل علاقه وافر برخی افراد در این زمینه با وجود مشکلاتی که بر سر راه این صنعت قرار دارد، 20 مدرس آموزش ورشوسازی در کارگاه های صنایع دستی به آموزش این رشته مشغول هستند. هنرآموزان این رشته با خرید اشیای کهنه ورشو یا مس و برنج در حال یادگیری این رشته هستند.

امانی با اشاره به لزوم ساماندهی این افراد و هنرآموزان رشته ورشو در لرستان، تصریح کرد: باید جایگاه خاصی برای این صنعت در استان بویژه بروجرد تعریف شود و تولید و آموزش این صنعت به صورت گسترده ادامه داشته باشد. هم اکنون آموزشها از طریق اعتبارات تملک دارایی تأمین میشود و در طول سال کارگاههای آموزش این صنعت فعال است.

وی با بیان اینکه 30 نفر در این کارگاهها در حال فراگیری این صنعت هستند، افزود: در مجموع روزانه 60 قلم ورشوسازی توسط این افراد انجام می شود. صنایع دستی غنی استان باید مورد توجه مسئولان مربوطه قرار گیرد و از فراموشی این صنایع ارزشمند جلوگیری شود.

راه اندازی خانه ورشو در بروجرد

معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان از راه اندازی خانه ورشو در شهرستان بروجرد خبر داد و یادآورشد: ورشوسازی یکی از صنایع دستی مطرح و مهم لرستان است که در راستای معرفی این ظرفیت، ساخت خانه ورشو در بروجرد از اولویت این اداره است. با توجه به مشکل اشتغال در این استان صنایع دستی بستر مناسبی برای ایجاد اشتغال است. با توجه به ایجاد زیرساختهای لازم در زمینه توسعه و رونق صنایع دستی استان گام بلندی در رفع معضل بیکاری و ایجاد اشتغال برداشته خواهد شد. به گفته وی 5 هزار نفر و 40 رشته صنایع دستی و 200 تعاونی و شرکت در زمینه صنایع دستی در این استان فعال هستند. اعتبارات عمرانی از محل تملک دارایی 2 میلیارد ریال به صنایع دستی لرستان اختصاص داده شده است که مبلغ قابل توجهی در جهت رونق این صنعت استان است.

روزنامه ایران