یادی از عبدالله دوامی بنیانگذار آواز مدرن موسیقی سنتی

1393/10/24 ۱۲:۵۲

عبدالله دوامی ردیف دان و آوازه خوان بنام موسیقی سنتی ایران را می توان بنیانگذار آواز مدرن موسیقی ایرانی برشمرد که در طول عمر خود تلاش های زیادی برای به ثمر رسیدن این گونه موسیقی کرد.

به مناسبت سی و چهارمین سالگرد درگذشت استاد اواز موسیقی

عبدالله دوامی ردیف دان و آوازه خوان بنام موسیقی سنتی ایران را می توان بنیانگذار آواز مدرن موسیقی ایرانی برشمرد که در طول عمر خود تلاش های زیادی برای به ثمر رسیدن این گونه موسیقی کرد.

عبدالله دوامی سال 1270 در یکی از روستاهای اطراف شهر تفرش در خانواده ای که از راه دامداری و کشاورزی امرار معاش می کردند، دیده به جهان گشود ، پدر وی میرزا آقا تعزیه خوانی می کرد و به بخشی از داشته های موسیقی سنتی ایران آشنا بود.

وی پس از گذراندن دوره تحصیلات ابتدایی در روستای محل زندگی خود ، به همراه خانواده به تهران آمد و در مدرسه تربیت مشغول به تحصیل شد، وی با 'رکن الدین خان مختاری' همکلاس بود و همین امر بعدها سبب آشنایش با اساتید موسیقی و راهیابی این هنرمند به عرصه حرفه ای موسیقی شد.

دوامی موسیقی را نزد استادان بزرگی چون علی خان نایب السلطنه، میرزا عبدالله، میرزا حسینقلی، درویش خان، حسین خان اسماعیل زاده و ملک الذاکرین آموخت.

دوامی در راه یادگیری هر چه بهتر تصنیف های قدیمی موسیقی سنتی ایران نزد 'سماع حضور' که بهترین شاگرد 'آقا محمد صادق خان' (ملقب به سرورالملک) در زمینه سنتور، تنبک (ضرب) و آواز بود رفت و بسیاری از این تصانیف را جمع آوری و فهرست بندی کرد.

در این زمان مدرسه ای شبانه برای موسیقی به ریاست 'رکن الدین خان مختاری' تاسیس می شود و از 'عبدالله دوامی'، 'ابوالحسن صبا' و'علی اکبر خان شهنازی' (پسر میرزا حسینقلی) دعوت به عمل می آید تا در سه مرحله ابتدایی ، متوسطه و عالی تدریس کنند.

در زمان انقلاب مشروطه عبدالله دوامی به همراه شماری از هنرمندان بنام موسیقی سنتی ایران همچون درویش خان به منظور ضبط صفحات موسیقی به خارج از کشور سفر کردند که حاصل آن چند مجموعه از تصانیف و رنگ های موسیقی ایرانی بود.

ضبط موسیقی بر روی صفحات گرامافون دوره تازه در دنیای موسیقی بود ، این تجربه تازه برای هنرمندان ایرانی اتفاق با ارزشی محسوب می شد که موسیقی را برای نسل های آینده نیز به صورت دست نخورده باقی بگذارد.

آوازه این استاد در اجرای سطح بالای تصنیف های قدیمی و ادای گوشه های ردیف دستگاه های موسیقی ایرانی بود به طوریکه استاد روح الله خالقی در باره وی می گوید : عبدالله دوامی استاد برگزیده نواهای ضربی و تصنیف ها بود که تسلط کاملی در اجرای آثاری از این دست داشت.

دوامی توانست با یادگیری و نگهداری از آثار ارزنده موسیقی اواخر دوره قاجار و انتقال آن به نسل های بعدی نقش بسزایی در زنده نگاه داشتن این نواها و نغمه ها داشته باشد .

از طرف دیگر وی را می توان بنیانگذار آواز مدرن موسیقی سنتی برشمرد چرا که وی سعی کرد در کنار توجه به ریشه های ردیفی در آواز دستاوردهای موسیقی زمانه را مورد توجه قرار دهد .

استاد دوامی شاگردان بسیاری را در شیوه های اجرایی با تمرکز بر موسیقی ردیف دستگاهی تربیت کرد که می توان به اساتید به نامی همچون ابوالحسن صبا، فرامرز پایور، محمود کریمی، نصرالله ناصح پور، محمدرضا لطفی، ناصر فرهنگ فر،حسین علیزاده، پرویز مشکاتیان، داریوش طلایی، مجید کیانی، محمد حیدری ،نورعلی خان برومند و شهرام ناظری اشاره کرد.

از آثار به جای مانده از وی می توان به کارهای این استاد در خصوص آموزش موسیقی اشاره کرد اما شاخص ترین اثر به جای مانده از این استاد نت ردیف آوازی و تصنیف های قدیمی است که به کوشش فرامرز پایور چاپ شده است.

صفحات گرامافون به همراه درویش خان ، سید حسن طاهرزاده ، ابوالحسن اقبال آذر و باقر خان رامشگر و پنجاه تصنیف عارف از جمله دیگر آثار این استاد محسوب می شود.

امروزه بسیاری از فعالان و هنرمندان عرصه موسیقی از ردیف استاد عبدالله دوامی بهره می برند که حکایت از ارزش بالای این اثر بعد گذشت سال ها دارد.

این استاد برجسته موسیقی در 24 دی سال 1359 در سن 90 سالکی درگذشت.

خبرگزاری ایرنا