1393/6/24 ۰۸:۴۶
پوریا دیدار: استیضاح وزیر علوم نشان داد رابطه دولت و مجلس، شكننده است. رابطه شكننده‌یی كه البته در دو دهه اخیر همواره میان این دو قوه برقرار بوده است. بسیاری از تحلیلگران سیاسی بر این باورند كه فشارهای مجلس به دولت با این انگیزه صورت می‌گیرد كه توان دولت گرفته و سیاست‌های مورد نظر مجلس به وزارتخانه‌ها تحمیل شود. موضوعی كه به نظر می‌رسید به خصوص در استیضاح وزیر علوم نمود بارزی داشته است. با این وجود بسیاری از فعالان سیاسی معتقدند برای آنكه دولت بتواند در پیشبرد سیاست‌های مورد نظرش موفق‌تر عمل كند علاوه بر تعامل با این مجلس باید در ساماندهی طرفداران خود در انتخابات آتی مجلس فعال‌تر عمل كند تا مجلسی همسوتر شكل یابد. عملی كه نیاز به حضور اصلاح‌طلب‌ها و اعتدالگرایان در انتخابات مجلس دارد. این مباحث و بررسی واكنش آینده دولت نسبت به استیضاح و فشارهای مجلس موضوعاتی بود كه با احمد شیرزاد، نماینده دوره ششم مجلس در میان گذاشتیم. به باور این نماینده مجلس ششم در استیضاح وزیر علوم «بازنده اصلی جریان تندروی مجلس بوده كه نتیجه آن را در انتخابات آینده مجلس خواهند دید.»
***
به نظر شما مجلس از استیضاح وزیر علوم چه انگیزه‌یی را دنبال می‌كرد و تاثیر آن بر آینده روابط دولت و مجلس چه خواهد بود؟
برخی نمایندگان مجلس تصور می‌كنند، وزارت علوم و دانشگاه‌ها باید مثل موم در دست آنها باشد. در هشت سال وزارت علوم دوره آقای احمدی‌نژاد، همه روش‌ها به كار گرفته شد تا به یك شكلی دانشگاه‌ها تحت كنترل درآید كه نتیجه‌اش چیزی جز تسلط فضای امنیتی نبود. هر چند تجربه شكست خورده هشت سال گذشته نشان داد كه گرچه ممكن است، صدای جریان‌ها ساكت شود ولی آدم‌ها نمی‌توانند خودشان را با منویات یك جناح تندرو سیاسی تطبیق دهند. ولی باز هم می‌بینیم كه جریان تندروی اصولگرا هنوز نتوانسته این موضوع را درك كند.
اما به نظر می‌رسد با تغییراتی كه مثلا در سیستم پذیرش هیات علمی‌های دانشگاه‌ها در پیش گرفته شد این جریان توانست تا حدی بر دانشگاه‌ها تسلط پیدا و اساتید جدیدی را جایگزین اساتید سابق و قدیمی كند. با این اوصاف فكر نمی‌كنید نمایندگان طرفدار سیاست‌های گذشته وزارت علوم در مجلس با استیضاح فرجی دانا سعی دارند از موفقیت‌های خود پاسداری كنند؟
حتی اگر به استخدام‌های آن دوره نگاه كنید می‌بینید بسیاری از جوانان برای آنكه پذیرفته شوند چند صباحی ریش می‌گذاشتند و تسبیح دست می‌گرفتند و بعد از پذیرش دوباره به شكل اولیه خود بازمی‌گشتند. این گونه رفتارها اعمال سیاست فرهنگی یا سیاسی به حساب نمی‌آید بلكه نوعی مصداق ضرب‌المثل مثل كبك سر را در زیر برف پنهان كردن است. هیاتی كه برای جذب و گزینش ایجاد شده بود تا به اشكال مختلف سیاست‌ها و افرادی را به دانشگاه‌ها تحمیل كند جز ایجاد فضای مخاطره‌آمیز در دانشگاه‌ها و محكوم كردن عده‌یی دانشجو به چوب ستاره بودن حتی نتوانست در جهت اهدافی كه مدنظر خود آنها بود قدمی موثر بردارد. تلاش این جریان این بود كه دانشگاه را با خط و ذهنیت جریان خود هدایت كند اما عملا دانشگاه نسبت به رفتارهای پرفشار آنها بیشتر عقده پیدا كرد. این جریان هنوز از این ناكامی خود درس نگرفته و فكر می‌كند كه وزیر علوم باید سیاست‌های فرهنگی خاص مدنظر آنها را در دانشگاه‌ها پیاده كند و با استادها با بخشنامه رفتار كند. وقتی دولت، وزیری را برگزید كه حاضر نبود امیال و خواسته‌های آنها را محقق كند با او از در مخالفت برآمدند و ایرادهای زیادی به آقای فرجی‌دانا وارد كردند. ایشان طی چند ماهی كه وزیر بودند بیش از نیمی از وقت خود را در راهروهای مجلس گذراند. ای كاش آقای فرجی‌دانا و دوستان‌شان گزارشی به مردم ارائه دهند كه رفتار مجلس با او چگونه بوده است و چه خواسته‌هایی از او داشته‌اند تا حداقل مردم بدانند چرا مجلس به چنین وزیری رای نداده است. و به هر حال وقتی فشارهای مجلس به جایی نرسید، تصمیم گرفتند عقده‌گشایی و او را استیضاح كنند.
آینده دولت پس از این استیضاح چگونه خواهد بود و فكر می‌كنید چه نوع سیاستی در پیش خواهد گرفت؟
فعلا مدتی آقای نجفی به عنوان سرپرست، مدیریت وزارتخانه را برعهده دارند. همه ایشان را می‌شناسند و می‌دانند آدمی نیست كه در مقابل فشارها سر خم كند و كم بیاورد. دولت هم بنا ندارد در این مورد خاص كوتاه بیاید و به آن مسیری كه مجلس انتظار دارد، قدم بگذارد. با این اوصاف به نظر من مجلس جز از دست رفتن وجهه و خدشه‌دار شدن چهره‌اش از این استیضاح نصیبی نبرد. مغموم كردن وزیر و دست گذاشتن روی زخم‌‌های قدیمی نه‌تنها نمی‌تواند چیزی را عاید مجلس كند بلكه باعث خواهد شد چهره مجلس نزد دانشگاهیان، مردم و جامعه خدشه‌دار شود. آقایان باید بدانند با دست گذاشتن روی سخنان تكراری، خسته و كسل‌كننده به هیچ‌وجه نمی‌توانند وجهه‌یی برای خود ایجاد كنند و از اقناع افكار عمومی هم عاجز خواهند بود. اینكه بسیاری از فعالان اجتماعی در مورد مسائل 88 تن به سكوت دادند، فقط برای این بوده كه امور جامعه بگذرد. این دلیلی نمی‌شود كه آقایان قیافه حق به جانب بگیرند و مرتب روی مسائلی كه اقناع اجتماعی صورت نگرفته انگشت بگذارند. اینها تصور می‌كنند باورها و گفتمان‌های‌شان نزد افكار عمومی قابل قبول و همه‌گیر است در حالی كه این طور نیست و جامعه تصوری كه اینها به آن قایل هستند را ندارد. این فعالان اجتماعی سكوت كرده‌اند تا دولت آقای روحانی بتواند امور كشور را پیش ببرد و ایرادات سیاست خارجی و اقتصاد را كه از مهم‌ترین اولویت‌های دولت است بتواند حل و فصل كند و سامان دهد. این سكوت جامعه را نباید به این تعبیر كرد كه جامعه دیدگاه‌های آنها را پذیرفته است. آقای فرجی‌دانا بعد از این استیضاح زندگی فرهنگی شرافتمندانه خود را ادامه خواهد داد و از اینكه وزیر نباشد قطعا دچار هیچ كمبود و عقده‌یی نخواهد شد و بسیار هم شخصیت محبوبی نزد دانشگاهیان دارد. بنابراین ایشان هیچ چیزی را از دست نداد و این استیضاح هم مشكلی از مشكلات جناح اصولگرا را حل نمی‌كند و این نكته‌یی است كه در مجموع باید به آن توجه داشت. اما به نظر من از این به بعد اگر مجلس رفتار معقولانه‌یی داشته باشد و از شكست در استیضاح وزیر علوم درس گرفته باشد، فكر نمی‌كنم استیضاح دیگر وزرا ادامه داشته باشد. ضمن اینكه درون نظام هم خیلی‌ها روی مجلس اثر می‌گذارند و اگر مجلس درایتی داشته باشد نباید وارد چنین بازی‌ای كه برای آنها عایدی ندارد، بشود. هر چند جامعه به این موضوع هم روی خوشی نشان نمی‌دهد و حتما در انتخابات آینده هم تاثیر خود را خواهد داشت.
اگر اصلاح‌طلب‌ها و جریان‌های میانه‌رو نخواهند یا نتوانند در انتخابات مجلس آینده فعالیت كنند این جریان به زعم شما تندرو چگونه تاثیر خواهند پذیرفت؟
این جریان حداكثر كاری كه می‌تواند انجام دهد این است كه با اعمال نظارت‌های استصوابی از حضور افراد تاثیرگذار اصلاح‌طلب جلوگیری كند. اما با این وجود افرادی كه در مجلس رفتارهای كارشكنانه و ماجراجویانه انجام می‌دهند حتما در دور آینده از چشم مردم خواهند افتاد. یعنی مردم شاید از روی اجبار به كسانی كه هیچ گونه كارایی ندارند رای دهند اما به نظر من نخواهند گذاشت چهره‌های تندرو دوباره در مجلس حضور یابند و دست به این گونه اعمال بزنند. گرچه این موضوع - رد صلاحیت احتمالی اصلاح‌طلب‌های موثر و ورود احتمالی افراد با كارایی پایین - مجلسی ضعیف در دور آینده شكل خواهد داد ولی در نهایت به نظر من دود این تندروی‌ها در چشم خود نمایندگان مجلس خواهد رفت.
استیضاح وزیر علوم چه تاثیری بر جامعه و به خصوص جامعه دانشگاهی ایران خواهد داشت به عبارتی چه تاثیری بر پایگاه اجتماعی دولت در دانشگاه‌ها خواهد داشت؟
در یك سال گذشته جنبش دانشجویی خیلی دست به عصا راه رفته و تلاش می‌كند فضایی ایجاد نكند كه عرصه بر دولت روحانی تنگ شود و به اصطلاح كاری نكند كه جناح اصولگرا به تلافی ناتوانی‌های خودش با تحریك جنبش‌های دانشجویی پشت دولت را خالی كند. دانشجویان ما در این زمینه بسیار فهیم و عاقلانه عمل كرده‌اند و مسوولان دانشگاهی هم كه در این مدت چه توسط آقای توفیقی و چه فرجی‌دانا به مدیریت امور گمارده شده‌اند با تدبیر و حوصله عمل كرده‌اند تا جایی كه ما اصلا شاهد هیچ حركت تند سیاسی و فرهنگی از این طرف نبوده‌ایم ولی به نظر می‌رسد طلبكاری جناح تندرو اصولگرا تمامی ندارد.
دولت برای آنكه در مقابل فشارهای رقیب سیاسی خود كم نیاورد و محبوبیت و مقبولیت خود را در جامعه از دست ندهد چه باید بكند؟
دولت باید روی حرف و برنامه خودش بایستد. دولت باید به همین صورتی كه تاكنون عمل كرده بر سیاست‌های مدنظر خود اصرار بورزد و آن را تغییر ندهد. خدا را شكر دست آقای روحانی برای انتخاب مدیر هم باز است و حداقل برای وزارت علوم گزینه‌های متعددی دارد. وزارت علوم جایی نیست كه بگوییم فقط یكی دو نفر بتوانند آن را اداره كنند. وزارت علوم ساختارهای مشخصی دارد كه حتی وزیر هم نمی‌تواند در تغییر آن چندان انقلابی عمل كند و آن را به هم بزند. آیین‌نامه‌ها و روال‌های آموزشی و پژوهشی وضعیت پایداری به این وزارتخانه بخشیده است. ضمن اینكه بسیاری از چهره‌های توانمند مدیریتی در دانشگاه‌ها می‌توانند وزیران خوبی باشند. بنابراین دست آقای روحانی برای انتخاب وزیر باز است و در بسیاری از وزارتخانه‌های دیگر هم همین طور است. حتی اگر مجلس 10 نفر را هم استیضاح كرد دولت می‌تواند نفر یازدهم را دوباره معرفی كند و اگر سه نفر را مثلا از وزارت ورزش استیضاح كردند گزینه‌های دیگری هماهنگ با سیاست‌ها و عملكرد دولت وجود دارند كه می‌توان از آنها استفاده كرد. هر چند رد شدن وزیران بهتر نوعی محروم كردن جامعه از خدمات آنهاست ولی مدیران خوش‌سابقه و خوش رفتار چنان زیاد است كه می‌توان با اطمینان گفت كه خوشبختانه مجموعه اعتدالگرایان و اصلاح‌طلبانی كه با آقای روحانی همكاری می‌كنند دست‌شان برای انتخاب چهره‌های كارآمد كاملا باز است و جای هیچ نگرانی نیست.
صراحت كلامی كه رییس‌جمهور در سخنرانی‌های اخیر خود در پیش گرفته تا چه اندازه با این مواردی كه جنابعالی به آن تاكید دارید، همسو است؟ و در اقناع افكار عمومی موثر خواهد بود؟
من فكر می‌كنم این روشی را كه آقای دكتر روحانی در یكی، دو ماه اخیر در پیش گرفته‌اند و به صراحت صحبت می‌كنند و صراحت كلام دارند اگر با قاطعیت در عمل هم توام باشد قطعا در محبوبیت آقای روحانی نزد افكار عمومی نه‌تنها بی‌اثر نخواهد بود بلكه به آن هم افزوده خواهد كرد. منتها آقای روحانی باید كاملا مراقب باشد كه از موضع گلایه و ضعف صحبت نكند و از موضع اقتدار سخن بگوید و روی حرف‌هایش ایستادگی كند. جامعه هم این اقتدار را می‌پسندد و می‌توانند بفهمد كه اختیارات رییس‌جمهور محدود است و هر كاری از دست او ساخته نیست. گرچه در حوزه مسائلی كه مربوط به قوه مقننه و قضاییه است دست دولت بسته است اما جامعه این محدودیت‌ها را درك می‌كند ولی از رییس‌جمهور می‌خواهد در چارچوب وظایف خود كوتاه نیاید و در مقابل خواسته‌های نامشروع و خلاف قانون ایستادگی كند.
روزنامه اعتماد
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید