چهره نامتعارف دومین شهر تاریخی جهان

1393/5/1 ۱۱:۰۵

این روزها وقتی مسافران و گردشگران برای اولین بار به دومین شهر تاریخی جهان پای می‌گذارند، چهره شهر یزد را با توجه به ساختمان‎ها و نماهای غیرمتعارف، متفاوت از آنچه در نظر داشته‌اند، می‎بینند.

این روزها وقتی مسافران و گردشگران برای اولین بار به دومین شهر تاریخی جهان پای می‌گذارند، چهره شهر یزد را با توجه به ساختمان‎ها و نماهای غیرمتعارف، متفاوت از آنچه در نظر داشته‌اند، می‎بینند.

منطقه یزد، اقلیم شهر یزد، مصالح ساختمانی و معماری خاص خود را می‌طلبد به نحوی که معماران کویر در گذشته با شناخت این مصالح مرغوب که شامل خشت و گل بوده است، با محدودیت‎های اقلیمی این دیار مقابله می‎کردند.

البته امروزه دیگر کمتر از این تجربیات برای شهرسازی و معماری شهر‎ها بهره گرفته می‌شود، در حالی که می‎توان حتی با استفاده از مصالح جدیدِ متناسب با اقلیم یزد، ساخت و سازهایی مقرون به صرفه داشت و از هدر رفت انرژی نیز جلوگیری کرد.

مجید زرگرباشی، مشاور شهرسازی شهردار یزد در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا معتقد است که طرح تفضیلی بهترین مصالح مورد نیاز برای ساخت و ساز در شهر یزد را مشخص کرده و بر این اساس استفاده از نماهای آجری، بهترین نسخه برای ساخت و ساز در یزد است.

وی گفت: وجود خاک رس فراوان در شهر و صیقلی نبودن سطوح آجر، اصلی‌ترین دلیل انتخاب این مصالح است چرا که آجر از مصالحی است که با توجه به شدت گرما و طولانی بودن مدت گرما در شهر یزد، گرما را جذب نمی‎کند و باز پس نمی‎دهد.

استفاده از نماهای صیقلی در شهر یزد بر خلاف ضوابط

زرگرباشی ادامه داد: بر اساس ضوابط طرح تفصیلی شهر یزد، استفاده از سطوح صیقلی برای نمای ساختمان‎ها در شهر یزد مجاز نیست، هرچند که اخیراً استفاده از این سطوح شامل شیشه‌های رفلکس، سنگ‌های براق و تیره و کامپوزیت در نماهای شهر افزایش یافته است.

وی با بیان اینکه استفاده از نماهای صیقلی در نماسازی بناها تخلف از ضوابط است، اظهار کرد: البته می‏‌توان به صورت ترکیبی از این مصالح در کنار آجر بهره گرفت، ولی مصالح غالب باید آجر باشد چرا که آجر هم زیباست و هم با اقلیم یزد هم‎خوانی دارد و استحکام خوبی نیز دارد.

به گفته این کارشناس، تخلف از ضوابط ساخت و ساز قطعاً ریشه‎های زیادی دارد که یکی از آنها تنوع در سلایق است به نحوی که بسیاری از مالکان برای تمایز ملک خود با سایرین، به سمت استفاده از مصالح نامناسب با اقلیم برای نماسازی روی می‌آورند و بعضاً افراد از یکنواختی و تکرار آجر در نما گریزان هستند.

مالکان نماهای غیرمتعارف جریمه نمی‌شوند

زرگرباشی اضافه کرد: این موضوع به ویژه در ساختمان‎های تجاری بیشتر نمود دارد و ملک را از سایر بناهای هم ردیف خود متمایز می‎کند. هر چند مالک اجازه دارد که از ترکیب آجر با سایر مصالح برای نماسازی استفاده کند، اما برخی راحت‎ترین گزینه را نمای کامل از مصالح صاف و صیقلی از جمله شیشه و کامپوزیت می‎دانند.

وی تصریح کرد: شهرداری متولی برخورد با نماهای غیرمتعارف و خارج از ضوابط طرح تفصیلی است به طوری که متخلفان را به کمیسیون ماده 100 معرفی می‎کند، البته با توجه به اینکه نماها فاقد زیربنا است، مالک جریمه نمی‎شود، اما تا نمای خود را با ضوابط هماهنگ نکند، پایان کار نخواهد گرفت.

الزام رعایت نمای کاهگل در بافت تاریخی یزد

مشاور شهرسازی شهرداری یزد ادامه داد: حساسیت شهرداری در برخورد با نماهای غیرمتعارف در برخی از نقاط شهر از جمله بافت تاریخی بسیار شدید است و تا این ضوابط رعایت نشود، صاحب ملک رها نخواهد شد. به عنوان نمونه، ساکنان بافت تاریخی ملزم به رعایت نمای کاهگل در منازل خود هستند و می‎توانند از ترکیب آجر هم در این مورد بهره بگیرند.

وی ادامه داد: ساخت و سازهای غیرمجاز هم مانند مسئله نماسازی، دلایل عمده‌ای دارند که یکی از آنها فرار از ضوابط است. در حالی که باید شهروندان ضابطه‎گرایی باشیم، اما زمانی که ضوابط محدود کننده می‎شوند، برای پیگیری علایق شخصی هم که شده، از ضوابط گریز می‎کنیم.

زرگرباشی بیان کرد: زیاده‎خواهی که بعضاً در بین شهروندان وجود دارد و سودجویی عده‎ای برای کسب ارزش افزوده اقتصادی بیشتر از عوامل اصلی در بروز تخلفات ساخت و ساز است.

به اعتقاد مشاور شهرداری، رعایت نکردن ضوابط طرح تفصیلی از سوی شهروندان ارائه خدمات به آنها را با مشکل مواجه می‎کند.

زرگرباشی تصریح کرد: طرح تفصیلی با بررسی ظرفیت‎ها و امکانات هر محله، ظرفیت سکونت را مشخص می‎کند و براساس آن خدماتی مانند امکانات آموزشی، رفاهی، فضای سبز و غیره را تعریف می‎کند، اما برخی از شهروندان برای کسب سود اقتصادی بیشتر، به جای ساختمان‎های ویلایی اقدام به ایجاد ساختمان‎های چند طبقه می‎کنند که تراکم محله را بالاتر از ظرفیت پیش‌بینی شده در طرح می‎برد.

خبرگزاری ایسنا