درگذشت "نیكولا ماكیاولی" (1527م)

1396/3/31 ۰۸:۲۵

نیكولا ماكیاوِلی، مورخ نظریه‏ پرداز و سیاست‏مدار ایتالیایى در سوم دسامبر سال 1469م در فلورانس ایتالیا به دنیا آمد. از دوران نوجوانی او اطلاع خاصی در دسترس نیست، اما وی در جوانی وارد فعالیت‏های سیاسی شد و در سال 1506م به دبیری شورای جمهوری ایتالیا دست یافت.

نیكولا ماكیاوِلی، مورخ نظریه‏ پرداز و سیاست‏مدار ایتالیایى در سوم دسامبر سال 1469م در فلورانس ایتالیا به دنیا آمد. از دوران نوجوانی او اطلاع خاصی در دسترس نیست، اما وی در جوانی وارد فعالیت‏های سیاسی شد و در سال 1506م به دبیری شورای جمهوری ایتالیا دست یافت. ماكیاولی از سال 1512م كه مخالفانش قدرت را در دست گرفتند به گوشه‏ گیری و نگارش كتاب‏های متعدد روی آورد. مهم‏ترین اثر ماكیاولی، كتاب شاهزاده، پرنْسْ یا شهریار است كه وی آن را برای راهنمایى فرمان‏روایان زمان خویش نوشت. این كتاب نام ماكیاولی را مظهر بی‏ مرامی و پای‏بند نبودن به اصول سیاسی معرفی كرده است. كتاب شاهزاده نه اخلاقی است و نه ضد اخلاق، بلكه نخستین تجزیه و تحلیل علمی و بی‏ طرفانه از روش‏هایى است كه موجب كسب نیروی سیاسی و حفظ آن می ‏شود. هرچند جنبه بی‏طرفی كامل كتاب به آن رنگ بدبینی می‏ دهد، اما تاثیر این كتاب حتی تا روزگار اخیر بی ‏اندازه زیاد می ‏باشد. ماكیاولی در این كتاب، سیاست را نه آن چنان كه باید باشد، بلكه آن‏چنان كه هست مورد بررسی قرار می‏دهد. ماكیاولی معتقد بود كه در امور سیاسی، باید تنها رسیدن به هدف را در نظر گرفت و رعایت اصول اخلاقی در این مورد ضرورتی ندارد. او كه سیاست را از اخلاق جدا می‏ سازد، انجام هر عملی را از سوی حاكم برای حفظ حكومت مجاز می‏شمرد. روش ماكیاولی در سیاستْ به اصول ماكیاولیسم مشهور است. ماكیاولیسم پیش از آن كه یك مكتب سیاسی باشد، نظریه ‏ای در شیوه حكومت و دستورالعملی برای دولت‏مردان است كه البته مخالفان بسیاری هم دارد. در زمینه حكومت فردی، آدولف هیتلر و بتینو موسولینی دیكتاتورهای آلمان و ایتالیا و رهبران دیگر حكومت‏های فاشیستی، كم و بیش پیرو عقاید ماكیاولی هستند كه شیوه حكومت را از او می ‏آموزند. به عبارت دیگر در اصطلاحات سیاسی واژه‏ای بدنام‏تر از ماكیاولیسم نیست. این اصطلاح در زبان سیاسی به معنای فریب كاری، نیرنگ بازی و عدم پای‏بندی به اصول اخلاقی است. از دیدگاه ماكیاول نیرنگ و فریب در قدرت، اصلی ضروری به شمار می‏ آید. به سخن دیگر ماكیاولی نخستین جستجوگر ماهیت قدرت و پیشرو اندیشه علمی در این زمینه است. یعنی در حالی كه به سردمداران قدرت نگریسته می‏ شود، وی چشم به پشت صحنه دوخته و انگیزه‏ های نهانی وقوع حوادث را جستجو می‏كند. ماكیاولی در عین حال معتقد بود كه قدرت متمركز ملی، می‏تواند ملت را از دست‏اندازی قدرت‏های همسایه درامان دارد. هنر جنگ و تاریخ فلورانس از دیگر آثار اوست. ماكیاولی سرانجام در 21 ژوئن 1527م در 61 سالگی درگذشت.