سیدمحمد بهشتی: حقوق میراث فرهنگی در کشور جدی گرفته نشده است

1396/3/7 ۱۲:۲۴

سید محمد بهشتی با تأکید بر ضرورت توجه حقوقدانان به موضوع میراث فرهنگی ، حقوق زمین مانده در حوزه میراث فرهنگی را بسیار زیاد دانست و بیان کرد:حقوق میراث فرهنگی به عنوان یک شاخه از حقوق در کشور جدی گرفته نشده است .

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی که صبح امروز 6 خرداد در نشست تخصصی و حقوقی نهاد مالکیت در میراث فرهنگی در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری سخن می‌گفت؛ ادامه داد: در نسبت بین مباحث حقوقی و میراث فرهنگی با مشکلات زیادی مواجه هستیم که یکی از آنها جدی نگرفتن حقوق میراث فرهنگی به عنوان یک شاخه از حقوق در کشور است .

او اثر این امر را در تنهایی و عزلت به سر بردن میراث فرهنگی دانست و افزود :از جمله مشکلات این حوزه مشکلاتی است که نسبت به قوانین موجود مانند تفاسیر شورای نگهبان وجود دارد، ما باید می‌توانستیم خلجانات ذهنی شورای نگهبان را مرتفع کنیم اما هنوز از پشتوانه علمی قوی در جریانی از جامعه حقوقدان که ما را یاری کنند محروم هستیم.

وی با بیان اینکه میراث فرهنگی فقط مشکل حقوقی ندارد، بلکه مشکل فقهی هم دارد که در آنها مشکلاتمان مضاعف است، چون برخی از حقوقدان‌ها گوشه نظری به میراث فرهنگی دارند اما در حوزه فقهی مهجورتر مانده‌ایم .

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری؛ با بیان اینکه هر موضوعی اگر به لحاظ حقوقی حل و فصل نشده باشد بسیار خسارت می‌بیند، افزود: زمانی خسارت متوجه مسائل رفع شدنی مانند مسائل مالی است اما در مورد میراث فرهنگی خسارت‌ها جبران‌ناپذیرند، چون متوجه تنها ما و سازمان نیست بلکه تمام نسل‌های بعد از ما متضرر می‌شوند، این متوجه همه کشور است.

او امور حقوقی زمین مانده در حوزه میراث فرهنگی را بسیار زیاد دانست و گفت: طبیعی است که اگر زودتر بتوانیم این معماها را حل و فصل کنیم به سهم خودمان توانسته ایم به جبران خسارتی که همواره وجود داشته است کمک کنیم .

وی با بیان مثالی اضافه کرد: در قانون 1309مربوط به اموال دولتی پیش‌بینی شده تمام دستگاه‌های دولتی نسبت به اموال خاصی که در اختیار دارند باید آیین نامه‌های اختصاصی خودشان را داشته باشند مانند نیروهای نظامی که اموالی نظیر سلاح و ... دارند .

او یکی از این دستگاه‌ها را که نیازمند آیین‌نامه بود، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اعلام کرد که از سال 1309تا سال 1381 در آن چنین آیین نامه‌ای تدوین نشده بود و اموال تاریخی فرهنگی مانند سایر اموال ثبت و ضبط می‌شد.

وی نبود این آیین نامه را یک خلاء دانست که خسارت‌های زیادی را در این سالها در برداشته و به آثار تاریخی لطمه زده است.

رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه در حوزه میراث فرهنگی با موضوعات نویی مواجه هستیم، بیان کرد : در نظر گرفتن چیزی به عنوان اثر فرهنگی- تاریخی یک پدیده معاصر است زیرا موضوع میراث فرهنگی که با موضوعات کهن سروکار دارد خودش کهن نیست.

به گفته بهشتی ، تمامی علومی که با میراث فرهنگی سرو کار دارند نظیر مردم شناسی،باستان‌شناسی و ... با موضوعات کهنسال سرو کار دارند اما خودشان جوان هستند پس در حال تغییر و تحول‌اند یعنی آنچه به عنوان علم باستان شناسی 60سال پیش شناخته می شد امروز حتی علم هم شمرده نمی شود.

او با بیان این‌که از یک سو؛ هر چه علوم به جلوتر گام بردارند متوجه قلمروهای وسیع‌تر با مراتب بیشتری می‌شوند، اظهارکرد: اگر کارهایی که سال‌ها پیش مطابق با دریافتمان از یک محوطه تاریخی به عنوان یک باستان شناس انجام می دادیم اکنون انجام دهیم به عنوان یک مجرمی که کار غیرعلمی انجام داده است شناخته می‌شویم.

وی با اشاره به اصطلاح جدید منظر فرهنگی بیان کرد: عنوان منظر فرهنگی ابعاد حقوقی ، علمی و ... دارد ولی موضوع جدیدی است و همچنان نکات جدیدی راجع به آن بدست می‌آوریم که موضوعات حقوقی را هم شامل می‌شود.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری همچنین گفت : روزگاری از تخت جمشید تنها خودش را در نظر داشتیم ولی حالا با توجه به منظر فرهنگی تمام دشت مرودشت جزئی از آن و به آن مربوط می شود و تمامی مسائل حقوقی اش را در بر می گیرد .

بهشتی با بیان این‌که به دلایل مختلف از جمله پیچیدگی های میراث فرهنگی از نظر حقوقی به شدت نیازمند توجه حقوقدانان به موضوع میراث فرهنگی هستیم، افزود: اگر کنکاش حقوقی در مسائل میراث فرهنگی صورت گیرد ما می توانیم حرفی برای کل جهان داشته باشیم و این تنها مشکلات خودمان را حل نمی‌کند .

او با اشاره به اینکه در ایران بیش از 200هزار محوطه تاریخی و یکی میلیون بنای تاریخی وجود دارد تصریح کرد: به عنوان مثال این میزان در مقایسه با کشور اتریش که 700 محوطه تاریخی دارد 300برابر است. قدیمی ترین آثار فرهنگی اتریش مربوط به رومن ها و بیش از 2000 سال پیش است در حالی که درایران از 10 هزار سال پیش تا به امروز محوطه داریم.

بهشتی با بیان اینکه در تمامی کشورهای دنیا تنها در یک مقطع آثار تاریخی وجود دارد اما در ایران بلا انقطاع در یک وسعت جغرافیایی وسیع آثار تاریخی داریم، بیان کرد : از این رو باید به این نکته توجه کنیم ؛با موضوعی طرف هستیم که در مقیاس جهانی تمام مسائلی که هر گوشه از جهان به لحاظ حقوقی با موضوع میراث فرهنگی با آن مواجه باشد حتما ما هم با آن مواجهیم ، بنابراین اگر بتوانیم معمایی را در اینجا حل کنیم می توانیم برای دنیا دستاوردی داشته باشیم .

او با اشاره به مثال‌هایی از مشکلات میراث فرهنگی کشورهای دیگر گفت :در تمام دنیا تقریبا همین وضع بوده است و در تمامی کشورهای جهان اول نیز مشکلات وجود دارد به نحوی که آسمان میراث فرهنگی درتمام دنیا یک رنگ است.

بهشتی افزود : افرادی که در این حوزه تلاش می کنند حتی اگر تلاش‌شان بخواهد صرفا جنبه علمی پیدا کند می‌توانند حرف های گفتنی با خریداران زیادی در سطح جهانی داشته باشند زیرا قبیله حقوقدان‌های فعال در موضوع میراث فرهنگی در مقیاس جهانی چندان گسترده نیست .

نفع واقعی شهروندان در به دست آوردن منافع جامعه است

میکائیل نوکنده، مدرس دانشگاه نیز درباره‌ی مبانی نظری مالکیت در حقوق میراث فرهنگی و گردشگری گفت: نخست باید دید منافع ملی فقط یک موضوع فقهی است، یا بحث شرعی نیز دارد؟
این وکیل پایه یک دادگستری با بیان این‌که از آنجا که آثار تاریخی نقش مهمی در هویت یک ملت دارد، به منظور حفاظت از آنها قوانین متعددی از سال ۱۳۰۹ تاکنون به تصویب رسیده، اما باید دید مبانی تملک اموال توسط سازمان میراث فرهنگی چیست؟ افزود: با بیان این‌که مالکیت تا جایی که با اصول دیگر مطابق باشد وباعث رشد و توسعه شده و زیان به همراه نداشته باشد، افزود: نفع واقعی شهروندان در به دست آوردن منافع جامعه است.

او معتقد است: روح عمومیت در سیاست‌های عمومی ابزاری برای رسیدن به هدف خاص را توجیه می‌کند، این یعنی روح دادن به خواست اکثریت و تملک اموال توسط سازمان میراث فرهنگی بر اساس قانون است و کسی نمی‌تواند بگوید که برای این کار قانونی وجود ندارد.

منبع: ایسنا

نظر دهید