تولد "دیوید هیوم" فیلسوف معروف اسكاتلندی (1711م)

1395/12/17 ۰۹:۱۳

دیوید هیوم، نظریه‏پرداز فیلسوف و فیلسوف نیهیلیست و پوچ‏گرای اسكاتلندی در 7 مارس 1711م در ادینبورو اسكاتلند به دنیا آمد. وی تحصیلات خود را به سرعت به پایان برد و در نوجوانی وارد دانشگاه گردید.

دیوید هیوم، نظریه‏پرداز فیلسوف و فیلسوف نیهیلیست و پوچ‏گرای اسكاتلندی در 7 مارس 1711م در ادینبورو اسكاتلند به دنیا آمد. وی تحصیلات خود را به سرعت به پایان برد و در نوجوانی وارد دانشگاه گردید. با این حال به علت عدم تمایل به فراگیری هر چیز جز فلسفه، دروس دانشگاهی را رها كرد و به مطالعات خود در رشته فلسفه ادامه داد. هیوم در جوانی مدتی به تدریس روی آورد و به تفكراتی درباره عقل پرداخت. وی از این زمان تلاش كرد تا این اصل را كه آدمی حیوان ناطق است و جهان توالی منظمی از علت و معلول است، باطل سازد. از این رو اعلام كرد كه من تنها به یك حقیقت پی برده‏ام و آن این است كه حقیقتی وجود ندارد. به این ترتیب هیوم فلسفه خود را این گونه آغاز كرد كه چون هر آنچه ما در می‏یابیم تنها تصور ذهن ماست، خود ذهن نیز یك چنین تصوری بیش نیست. ذهن وجود واقعی ندارد. از این گذشته خدا نیز تصوری است در ذهن انسان، پس خدا نیز وجود واقعی ندارد. وی با دین و به ویژه كتاب مقدس، دشمن بود و اعتقاد داشت كه دین، فلسفه، ادبیات، علم، تاریخ و هنر به عنوان جنبه‏های گوناگون ادراك انسانی، چیزی را نشان نمی‏دهند جز طبیعت كور، كه بدون تشخیص مهر مادرانه، فرزندان نارس و ناتوان خود را از دامن بیرون می‏ریزند. هم‏چنین دنیا، سلسله‏ای از حلقه‏های به هم پیوسته نیست، و ذهن اسبابی نیست كه رشته‏ای از چون و چراها را ثبت كند. دانش ما از احساس‏های اتفاقی و جسته و گریخته تركیب پذیرفته است. ما هر یك از این احساس‏ها را آن‏گونه كه به ما می‏رسند در می‏یابیم و سپس بر مجموع این احساس‏ها، كه هیچ‏گونه ربطی با هم ندارند، نظمی دروغین می‏دهیم و با بی‏منطقی تمام، آن را منطق هستی می‏نامیم. هیوم بر این اعتقاد بود كه ما هیچ چیز را به طور یقین نمی‏شناسیم حتی خودمان را و برای حقایق و قوانینی كه پیش خود فرض می‏كنیم، هیچ دلیل فلسفی نداریم. هیوم اعلام می‏دارد كه ما تصور روشنی از ذات خود و از بقیه جهان نداریم. ما فقط صاحب مقداری تاثّرات درهم و برهم هستیم. این تاثّرات ممكن است درست و ممكن است غلط باشند ولی ما راهی برای تشخیص بدی و خوبی آنها نمی‏شناسیم. هم‏چنین چون هیوم اشیاء را بدون هرگونه ارتباط منطقی با یك‏دیگر می‏داند، معتقد است كه ما نمی‏توانیم به علت اشیاء پی ببریم. بنابراین برای قبول هیچ چیز، دلیل وجود ندارد. به این ترتیب، فلسفه هیوم ما را به یك خیابان بن‏بست می‏كشاند، زیرا به اینجا ختم می‏شود كه به هیچ یك از تصورات ما، اعتماد را نیست. به گمان او میان دیوانگی و فرزانگی تفاوتی نیست. به نظر هیوم آن كس كه در راه نجات بشریت شربت شهادت می‏نوشد، و آن دیوانه‏ای كه برای نابود ساختن بشریت می‏كوشد، هر دو به طور یكسان از اثبات عقیده خویش عاجزند. بنابراین هیچ كس نباید گمان برد كه تنها او به حقیقت دست یافته است. فروتنی قدم اول حكمت است، فیلسوف باید احتمالات را بپذیرد و از فرض یقینیات بپرهیزد. به طور كلی، فلسفه هیوم بر اساس تفكر شكاكانه درباره احتمالات بسیاری كه بعضی از آنها به واقعیت نزدیك‏ترند نهاده شده است. این فلسفه، فلسفه سرد و نافریبنده‏ای بود كه حتی خودِ هیوم را راضی نمی‏ساخت. هم‏چنین در طرد نظرات هیوم می‏توان از تفكرات او كه حقیقت را نفی می‏كند كمك گرفت و گفت: پس عقاید هیوم نیز در واقع حقیقت ندارند و قابل تشكیك است. در نهایت این كه این نیهیلیست بی خدا، در دلْ به وجود هنرمندی مدبّر برای اداره امور دنیای منظم اذعان داشت ولی به جستجوی آن نرفته است. علی‏رغم این كه افكار نیهیلیستی و پوچ گرای هیوم تأثیر عمیقی بر تفكرات برخی از اندیشمندانِ پس از او نهاد، با این حال، مطرودِ دین‏داران و خداباوران نیز واقع شد. هیوم گرچه به عنوان یك متفكر و فیلسوف مورد توجه و محبوب برخی بود، اما به علت بی‏اعتنایى به حقیقت، شكاكیت در علت دنیا و دشمنی با دین، مورد تنفر كلیسا قرار گرفت و به عنوان فردی ملحد عنوان گردید. هیوم افكار خود را در مجموعه سه جلدی رساله‏ای درباره طبیعت بشر و نیز تاریخ انگلستان و پژوهش درباره فهم انسانی به نگارش درآورده است. دیوید هیوم سرانجام در بیست و پنجم اوت 1766م در شصت و شش سالگی درگذشت.