عشق به طبیعت و عرفان ایرانی

1395/12/7 ۰۷:۲۶

«منظره‌ســـــرایی» عنوان نمایشگاهی است که این روزها در نگارخانه موسسه فرهنگی آموزشی ماه‌مهر برپاست و با نمایش آثار 6 هنرمند مدرنیست ایران، مجالی بـــــرای به نظاره نشستن مدرنیسم در نقاشی ایرانی برای بازدیدکنندگان فراهم آورده است. چهار اثر از سهراب سپهری، سه اثر از ابوالقاسم سعیدی، دو اثر از بهجت صدر، دو اثر از ناصر عصار، دو اثر از حسین کاظمی و یک اثر از منوچهر یکتایی بر دیوارهای این نمایشگاه قرار گرفته است. با تماشای این تابلوها این امکان وجود دارد که زوایای دیده‌نشده یکی از مهم‌ترین جریان‌های هنری قرن اخیر ایران در جریان نقاشی را مرور کرد. توجه اصلی در تمامی این آثار به طبیعت و مناظر طبیعی است.

    
    

 مهربانو ابدی‌دوست
 

«منظره‌ســـــرایی» عنوان نمایشگاهی است که این روزها در نگارخانه موسسه فرهنگی آموزشی ماه‌مهر برپاست و با نمایش آثار 6 هنرمند مدرنیست ایران، مجالی بـــــرای به نظاره نشستن مدرنیسم در نقاشی ایرانی برای بازدیدکنندگان فراهم آورده است. چهار اثر از سهراب سپهری، سه اثر از ابوالقاسم سعیدی، دو اثر از بهجت صدر، دو اثر از ناصر عصار، دو اثر از حسین کاظمی و یک اثر از منوچهر یکتایی بر دیوارهای این نمایشگاه قرار گرفته است. با تماشای این تابلوها این امکان وجود دارد که زوایای دیده‌نشده یکی از مهم‌ترین جریان‌های هنری قرن اخیر ایران در جریان نقاشی را مرور کرد. توجه اصلی در تمامی این آثار به طبیعت و مناظر طبیعی است. برپایی این نمایشگاه در آستانه ورود به بهار طبیعت از اتفاق‌های خوب این روزهای حوزه هنرهای تجسمی است. در این تابلوها هرکدام از هنرمندان صاحب‌نام ایرانی با تکنیک خاص و نگرش‌شان به زندگی، دست به خلق آثاری ماندگار زده‌اند. نگاه سهراب زندگی به جهان در چهار تابلوی به نمایش درآمده از او مشهود است. او به‌طور آگاهانه، زیبایی‌ها را به تصویر کشیده است و آثارش بی‌اعتنا به زشتی‌های جهان و ناهمواری‌هایش است. نظم، انجسام و زیبایی طبیعت در هر چهار تابلو دیده می‌شود. این نگاه را در شعرهای شاعر نیز می‌توان حس کرد. اما تابلوهای منوچهر یکتایی، رنگ و بویی از اکسپرسیونیسم انتزاعی را دارد و در این تابلوها نیز زیبایی و روزمرگی زندگی با هم ترکیب شده و زیبایی‌ها به منصه ظهور رسیده است. فرم کارهای این نقاش مهم ایرانی نیز دال بر تاکید هنرمند در انعکاس زیبایی‌هاست. نور و سایه در تابلوهای بهجت صدر جلوه‌گری می‌کند و زیبایی طبیعت را به‌گونه‌ای دیگر به نمایش می‌گذارد. تنه درختان به جانمایه اصلی، نمادپردازی نقاش برای روایتی از دگردیسی طبیعت به وسیله صنعت است. بهجت صدر، شکل‌ها و رنگ‌ها را طوری در آثارش مرتب می‌کند تا نشان دهد که چه طور بی‌نظمی و اتفاق می‌تواند به رخدادی شگفت‌انگیز تبدیل شود. از بهجت صدر به‌عنوان نخستین زن نقاش مدرنیسم ایران یاد می‌کنند. استفاده از رنگ‌های مات و سرد همراه با بازی سایه‌‌روشن‌ها از ویژگی‌های آثار صدر است که بسیار هماهنگ با موادی چون چوب، فلز، رنگ روغن و اکریلیک به کار می‌برد.
در تابلوهای ابوالقاسم سعیدی در این نمایشگاه نیز درخت، عنصر اصلی طبیعت‌گرایی است. نقاش در این تابلوها، نگرشی انتزاعی به درختان دارد که برگرفته از دیدگاه‌های هنری غرب است و در تقابل متجانس با مفاهیم و نوع کاربرد رنگ‌ها در نگارگری ایرانی قرار می‌گیرد تا نگاه شخصی هنرمند را شکل بدهد.
ابوالقاسم سعیدی هم درخت را عنصر اصلی طبیعت‌گرایی می‌بیند؛ نگرش انتزاعی سعیدی به درختان که برگرفته از دیدگاه‌های هنری غرب است در یک تقابل متجانس با مفاهیم و نوع کاربرد رنگ‌ها که بیشتر در آثار نگارگری ایران مشاهده می‌شود، نگاهی شخصی را به وجود می‌آورد. سعیدی که پارسال نخستین نمایشگاهش را در ایران برگزار کرد، بیش از 60 سال است در فرانسه اقامت دارد. او هم تحت‌تاثیر شعر و ادب فارسی، توجهی خاص و شاعرانه به طبیعت دارد و در کارهایش می‌توان مفهوم عارفانه باغ ایرانی را به تماشا نشست. او را احیاگر نگارگری ایرانی نیز بعد از قرن‌ها خاموشی می‌دانند. احساس و سرزندگی مهم‌ترین شاخصه‌های تابلوهای این هنرمند مدرنیسم است.
زیبایی طبیعت را در نقاشی‌های ناصر عصار به‌گونه‌ای دیگر می‌توان مشاهده کرد. عصار روش بیانی خاص خود را دارد که رنگ‌ها در کارهای او درخشان و زنده‌اند و این درخشندگی، عواطف مخاطب را بر می‌انگیزد و نگاه مخاطب را به گردش در فضای درونی هر اثر مجاب می‌کند. عصار که همواره در آثارش به فلسفه شرق و فلسفه سهروردی وفادار ماند، یکی از سرشناس‌ترین چهره‌های هنرمدرن ایران در خارج از کشور است. سبک طبیعت بی‌جان در کارهای او مشهود است و همواره درخت‌ها، تپه‌ها و سنگ‌ریزه‌ها در تابلوهایش دیده می‌شود. ملاقات با هانری کربن، ایران‌شناس مشهور فرانسوی بر دیدگاه‌های او تاثیر زیادی گذاشته است. برخی منتقدان خارجی آثار او را با نقاشان چینی قیاس کرده‌اند و در عین حال تفاوت‌هایش را هم برشمرده‌اند.
نمایشگاه «منظره‌سرایی» تا 20 اسفند در گالری ماه مهر برپاست و علاقه‌مندان می‌توانند همه‌روزه از ساعت 14 تا 20 و روزهای جمعه از 16 تا 20 به این گالری واقع در خیابان آفریقا، کوچه نیلوفر، پلاک هفت مراجعه کنند.

منبع: فرهیختگان