اجلاس گفت‌وگوی فرهنگی ایران و جهان عرب / محمود فاضلی

1395/11/3 ۰۸:۴۶

نخستین اجلاس گفت‌وگوی فرهنگی ایران و جهان عرب که به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و با حضور تعدادی از استاتید دانشگاه و محققین داخلی و همچنین 85 اندیشمند از کشورهای الجزایر، تونس، مصر، مراکش، سوریه، لبنان، عراق، اردن، کویت و عمان برگزار می‌شود، بی تردید گام بسیار مثبت و شایسته تقدیر است.

نخستین اجلاس گفت‌وگوی فرهنگی ایران و جهان عرب که به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و با حضور تعدادی از استاتید دانشگاه و محققین داخلی و همچنین 85 اندیشمند از کشورهای الجزایر، تونس، مصر، مراکش، سوریه،  لبنان، عراق،  اردن، کویت و  عمان برگزار می‌شود، بی تردید گام بسیار مثبت و شایسته تقدیر است. این اجلاس با هدف نزدیکی اندیشمندان این کشورها با ایران برگزار می‌شود. در این اجلاس شش کمیسیون شامل «ظرفیت‌های علمی ایران و جهان عرب برای تعامل و گفت‌وگوی‌های فرهنگی، روابط فرهنگی و ادبی ایران و جهان عرب و نقش آن در گفت‌وگوی‌های فرهنگی، گفت‌وگوی‌های فرهنگی ایران و جهان عرب در عرصه اعتدال و عقلانیت، رسانه و نقش آن در گفت‌وگوی‌های فرهنگی ایران و عرب، جایگاه زنان اندیشمند ایران و عرب در گسترش تعامل و گفت‌وگوی‌های فرهنگی و همچنین  جوانان ایران و جهان عرب و جایگاه آنان در گفت‌وگوی‌های فرهنگی برگزار شد. در نخستین اجلاس گفت‌وگوی فرهنگی ایران و جهان عرب شش ‌نشست مقدماتی در کشورهای تونس، لبنان، قطر و ایران تشکیل شد.

برگزاری چنین نشست‌هایی از سوی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی که هم اکنون در جایگاه یکی از کارگزاران عمدۀ دیپلماسی فرهنگی کشور و مدیریت روابط فرهنگی بین‌المللی قرار دارد در شرایطی می‌تواند موفقیت آمیز باشد که دارای هدف‌های کوتاه و بلند مدت باشد و نتایج آن دائما مورد بررسی محققین و کارشناسان ذیریط قرار گیرد. چه بسیار اجلاس‌ها و سمپوزیوم‌هایی بوده‌اند که پس از چند دور برگزاری و صرف هزینه‌های هنگفت به یکباره و بدون ذکر دلایل آن متوقف شده و صرفا نامی از آنها در تاریخ روابط فرهنگی کشورها باقی مانده است. نکته قابل تامل اینکه بررسی مواضع هر یک از شرکت کنندگان در این چنین اجلاس‌هایی نیاز به یک کارشناسی دقیقی داشته که بعضا کسی نمی‌تواند ادعای پیگیری استمرار آنرا داشته باشد. از دیگر مشکلات برگزاری چنین نشست‌های فرهنگی بعضا فعالیت موازی نهادهای داخلی برای پیشبرد چنین گفتگوهای فرهنگی است. این سازمان با بکارگیری چنین گفت‌و‌گوهای فرهنگی، استمرار برگزاری هفته‌های فرهنگی و هنری، ترویج زبان و ادبیات فارسی، برگزاری هفته سینمای ایران، انتشار کتب تاریخی و فرهنگی، انعقاد تفاهم‌نامه‌های فرهنگی دوجانبه و.. می بایستی فعالیت‌های خود را بیش از گذشته هدفمند نموده و همکاری با نهاد‌های فرهنگی بین‌المللی را توسعه دهد.

اگرچه برگزاری این نشست‌ها منطقه‌ای بوده و بعضا با حساسیت‌های بین‌المللی اولویت‌ها نیز تغییر می‌کند اما گفتگو با اندیشمندان جهان عرب به دلایل مختلف از ضرورت بیشتری در مقایسه با سایر مناطق برخوردار است. به دنبال تحولات جهان عرب در سال‌های اخیر موسوم به بیداری اسلامی و اوج این تنش‌ها در سوریه، عراق، یمن و بحرین و مواضع مستقل جمهوری اسلامی در این رویدادها، بیش از هر زمان دیگر چنین گفتگوهایی را ضروری ساخته است. تلاش کشورهای معاند در مخدوش کردن چهره ایران در میان ملت‌ها از جمله اقداماتی است که رقبای فرهنگی و سیاسی لحظه‌ای از آن غافل نبوده‌اند. رقبای منطقه‌ای و یویژه در جهان عرب بشکل همه جانبه تلاش دارند سیاست‌های فرهنگی ایران را توسعه طلبانه و بعضا ضد اسلامی! جلوه دهند.

نکته‌ای که باید بر آن تاکید شود اینکه نتایج چنین اجلاس‌ها و نشست‌هایی در دراز مدت حاصل خواهد شد و باید از سوی کارشناسان فرهنگی دائما مورد بازبینی و نقد قرار گیرد و بطور مستمر به تحلیل فرصت‌ها، چالش‌ها در عرصه دیپلماسی فرهنگی ایران بپردازد. ارتباط مستمر با چنین اندیشمندانی پس از بازگشت به کشورهایشان بی‌شک بجز احساس علاقه و دوستی می‌تواند تاثیرات مثبتی به همراه داشته باشد. بی‌شک پیشبرد دیپلماسی فرهنگی با بهره‌گیری از قدرت اندیشه ورزی، خلاقیت و تلاش جهت شناساندن تمدن اسلامی - ایرانی و تلاش بمنظور جهت‌دهی به افکار عمومی جهان عرب از اهمیت قابل توجهی در عصر جهانی شدن برخوردار است.

منبع: روزنامه بهار