معمار سلسله قاجار

1395/8/4 ۰۷:۴۱

قامحمدخان قاجار در روز ۲۷ محرم سال ۱۱۵۵ ه.ق مطابق با ۲۷ خرداد ماه ۱۱۲۱ ه.ش به دنیا آمد. پدرش محمد حسن خان قاجار بود که در درگیری‌های بین اشاقی باش‌ها (پایین رودنشینان) و یوخاری باش‌ها (بالارودنشینان) کشته شد. او در جوانی جزو بهترین تیراندازان، سوارکاران و فرمانده دسته تجسس قشون پدرش بود. پس از مرگ پدر توسط سبزعلی بیگ حاکم سابق استرآباد

محمد گرشاسبی : آر، سپاهی فراهم ساخت و به سوی مازندران روانه شد. لشکرکشی‌های او برای تصاحب این منطقه به سرانجام نرسید و موجب دستگیری او توسط محمدحسین خان بزرگ یوخاری باش‌ها و تحویلش به کریم خان زند در تهران شد. خان زند با او و خانواده‌اش با رأفت برخورد کرد و همگی را به شیراز پایتخت زندیه فرستاد. آقامحمدخان 16 سال در شیراز در دربار کریم خان با عزت و احترام زندگی کرد. با مرگ کریم خان از شیراز گریخت و درحالی که در فقر کامل به سر می‌برد به اصفهان رفت و از آنجا راهی منطقه دولاب تهران شد. به همراه دو نفر از برادرانش و گروهی از سران و خوانین ایلات قاجار با غارت محموله خزانه حکومتی تلاش کرد با غلبه بر مرتضی قلی خان که خود را حاکم مازندران خوانده بود، سلطه‌اش بر شمال کشور را تحقق بخشد. آقامحمدخان پس از 4 سال جنگ و خونریزی موفق شد در سال 1165 ه.ش بسیاری از نواحی شمال ایران، زنجان و کردستان را فتح و آذربایجان را هم در سال 1169 در سیطره خود قرار دهد. او تصمیم داشت ساری را پایتخت قرار دهد اما از بیم فتنه رقبای قاجاری‌اش موقتاً تهران را پایتخت اعلام کرد تا بعد از ایجاد ثبات در همه ایران بتواند در مازندران تاجگذاری کند. ابتدا با 40 هزار نیرو راهی شیراز شد تا بساط زندیه را برچیند. لطفعلی خان زند پس از مقاومت بسیار و خیانت برخی سردارانش به کرمان گریخت. در نهایت با محاصره کرمان و کشتار و جنایت در آن شهر، خان زند متواری و بعد از مدتی دستگیر و با قتل او سلسله زندیه به تاریخ پیوست و آقامحمدخان توانست همه ایران را تحت کنترل خود درآورد. او پس از آرام کردن خراسان راهی قفقاز شد تا مانع توسعه طلبی روس‌ها شود. در سال 1211 از ارس گذشت و به منطقه شوشا رسید. اما سه روز بعد از تصرف این منطقه که در ارمنستان امروزی قرار داشته، بر اثر اتفاقی از دست سه نفر از غلامان و فراشان خلوت خود خشمگین شده و حکم مرگ آنها را صادر کرد. آنها از شاه درخواست کردند که حکم را یک روز دیرتر اجرا کند که خان قاجار با همه زیرکی، فریب خورد و درخواست آنها را پذیرفت. آن دو نیز درشب ۲۱ ذیحجه سال ۱۲۱۱ ه.ق مطابق با روزشنبه ۲۸خرداد سال ۱۱۷۶ه.ش به خلوتگاه شاهی حمله و آقامحمدخان قاجار را در قلعه شوشی از پای درآوردند.

منبع: ایران