کلهر، محمد رضا

1395/5/27 ۰۹:۱۵

(1310 -1245 ق)، خطاط. اصلا از ایل كرد كلهر كرمانشاهان بود و در همان جا به دنیا آمد. در دوره‏ى جوانى به تهران آمد و نزد میرزا محمد خوانسارى تعلیم خط گرفت. پس از آن به مشق از روى خطوط میرعماد سیفى قزوینى پرداخت، چنان كه گویند سفرى هم به اصفهان رفت تا از روى كتیبه‏ى معروف میرعماد، در تكیه میرفندرسكى مشق كند و نیز سفرى به قزوین كرد تا از روى كتیبه‏اى كه بر سر در حمامى، به خط میر است، تعلیم بگیرد. وى از آن دو كتیبه چربه برداشت و پیوسته از روى آن مشق مى‏كرد. پس از آنكه در خط نستعلیق شهرت یافت، ناصرالدین شاه او را به دربار احضار كرد و حتى گاهى نزد وى تعلیم خط مى‏گرفت و مى‏خواست كه او را در وزارت انطباعات به كار كتابت بگمارد، ولى وى نپذیرفت.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(1310 -1245 ق)، خطاط. اصلا از ایل كرد كلهر كرمانشاهان بود و در همان جا به دنیا آمد. در دوره‏ى جوانى به تهران آمد و نزد میرزا محمد خوانسارى تعلیم خط گرفت. پس از آن به مشق از روى خطوط میرعماد سیفى قزوینى پرداخت، چنان كه گویند سفرى هم به اصفهان رفت تا از روى كتیبه‏ى معروف میرعماد، در تكیه میرفندرسكى مشق كند و نیز سفرى به قزوین كرد تا از روى كتیبه‏اى كه بر سر در حمامى، به خط میر است، تعلیم بگیرد. وى از آن دو كتیبه چربه برداشت و پیوسته از روى آن مشق مى‏كرد. پس از آنكه در خط نستعلیق شهرت یافت، ناصرالدین شاه او را به دربار احضار كرد و حتى گاهى نزد وى تعلیم خط مى‏گرفت و مى‏خواست كه او را در وزارت انطباعات به كار كتابت بگمارد، ولى وى نپذیرفت. میرزاى كلهر خط نستعلیق را بسیار ماهرانه مى‏نوشت، تا آنجا كه بعضى وى را همطراز میرعماد دانسته‏اند. او را در خط شكسته نیز از استادان مى‏دانند. از خطوط كلهر آثار زیادى یافت نشده و اگر چاپ نویسى‏هاى او نبود، شاید شیوه‏ى خاصى كه داشت، تا به حال از بین رفته بود. میرزا محمد حسین خان عماد الكتاب یكى از كسانى بود كه باعث انتشار این شیوه شد و با اینكه نزد میرزاى كلهر شاگردى نكرده بود، به وسیله‏ى همین كتب چاپى شیوه‏ى او را اخذ كرده به كمال رساند. این استاد گرانمایه هنگام بازگشت از خراسان به مرض وبا دچار شد و در تهران درگذشت. از شاگردان وى، میرزا زین‏العابدین شریفى قزوینى معروف به ملك الخطاطین، آقا مرتضى نجم آبادى، میرزا عبداللَّه خان مستوفى و سید محمود صدر الكتاب از همه معروفترند. مهم‏ترین اثر خطى وى، كتاب «فیض الدموع» میرزا محمد ابراهیم وقایع نگار نواب تهرانى است كه به چاپ سنگى رسیده و در مقدمه‏ى آن چنین آمده: «... در عهد دولت... ناصرالدین شاه... كتاب مستطاب فیض الدموع... از املاء طبع و انشاء خاطر... میرزا محمد ابراهیم نواب طهرانى... در سال یكهزار و دویست و هشتاد و شش هجرى، در دارالخلافه‏ى طهران... بخط احقر عباد محمد رضاى كلهر مرقوم و به زینت طبع درآمد..». از دیگر آثار خطى به چاپ رسیده‏ى وى: قسمتى از روزنامه‏ى «شرف»؛ دوازده شماره روزنامه‏ى «اردوى همایون»؛ «سفرنامه‏ى دوم ناصرالدین شاه به خراسان»؛ كتاب «مخزن الانشاء»، كه در 1285 ق به چاپ رسیده است؛ كتاب «منتخب السلطان»، كه اشعارى از حافظ و سعدى است؛ رساله‏ى «غدیریه»؛ قسمتى از «سفرنامه‏ى كربلاى ناصرالدین شاه»؛ «نصایح الملوك»؛ «مناجات نامه»؛ خواجه عبداللَّه انصارى؛ قسمتى از «كلیات» قاآنى.

فعالیت ها : مشاهیر / هنر / خط

 منبع: راسخون