مقاله

احتمالاً، تأسیس تشکیلاتی برای پاسداری از امنیت و آسایش مردم، با تشکیل جوامع انسانی آغاز شده است. زندگی بدون امنیت ممکن نیست. افزون بر این، جلوگیری از اجحاف زورمندان به زیردستان و مقابله با سوءاستفاده افرادی که زندگی در اجتماع را دستمایه مطامع شخصی خود قرار می‌دهند و نیز مقابله با عدم رعایت موازین شرعی و عرفی از سوی تعدادی از مردم هم موضوعی است که تشکیل نهادی حکومتی را برای انتظام بخشیدن به امور، اجتناب ناپذیر می‌کند.

خداوند متعال را سپاسگزارم که بر بنده منّت نهاد تا با ارشاد و راهنمایی والد معظّم و دانشمند خویش به محضر استاد یگانه و ذی‌فنون، حضرت استاد سیدعبدالله انوار، راه یابم.

عراق در عصر امویان محل ظهور و بروز اندیشه ها و آراء مختلف سیاسی و فکری متنوعی بود. پیشینه تاریخی، ترکیب اجتماعی، مرکزیت سیاسی و اقتصادی، آن را به عنوان کانون مهم بروز این گونه افکار و اندیشه ها درآورده بود. یکی از مهم ترین این آراء و اندیشه ها، غلو و حروفیگری بود.

شیوه تاریخ نگاری یکی از موضوعاتی است که در دو سده ی اخیر مورد توجه قرارگرفته و دارای فروع ها و شاخ و برگ های بسیاری گشته است. تاریخ نگاری جدید و اصول آن یکی از پایه های تغییر در علوم انسانی و به تبع آن تحولاتی است که در مغرب زمین پدید آمده است.

این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که گفتمان سیاسی حاکم در متن سیرالملوک در باب خلافت عباسی چیست و خواجه نظام الملک چه رابطه ای میان آن و سلطان سلجوقی برقرار می سازد؟ برای بررسی و تحقیق در این باره، حکایت هایی از سیرالملوک را که نقش خلافت عباسی در آن بارز است، به تجزیه و تحلیل کشیده می شود.

در طی تاریخ پر فراز و نشیب اسماعیلیه، اندیشمندان و متفکرانی ظهور کردند که مسائل فکری، کلامی و فلسفی این جریان سیاسی- مذهبی را تدوین و تبیین نمودند. یکی از مباحث مهم در نگرش تاریخی اسماعیلیان، دیدگاه ایشان راجع به تکامل انسان بود.

خلافت حمودیان را علی بن حمود به سال 407 ه.ق در بخشی از اندلس بنیاد نهاد. وی که نسب به ادریسیان مغرب می برد، با استفاده از اوضاع آشفته دستگاه خلافت اموی که ناشی از فساد اداری و نابسامانی سیاسی حاکم بر آن بود، سلیمان بن حکم را در بند کرد و به قتل رساند و خود را خلیفه خواند.

اندیشه ارجاءدر نیمه دوم سده نخست هجری از سوی برخی تابعان آشکار شد. این اندیشه که واکنشی در برابر تکفیر خوارج و دیگر جریان های فکری و سیاسی جامعه مسلمانان بود، به تدریج تطور یافت و از مرجئه نخستین به ارجاء فقها و سپس مرجئه خالص و در نتیجه تضعیف شریعت و ترویج اباحی گری رسید.

رمزگرایی و نماد شناسی از مباحث مورد توجّه در همه علوم و دانش های بشری است. ادبیات به عنوان شاخه ای از علوم، با نماد و رمز، پیوندی عمیق و دیرینه دارد. نماد دینی به عنوان یکی از تقسیمات نماد در ادبیات و یکی از اصطلاحات رایج در علم جامعه شناسی دینی، از جایگاه ویژه ای در شعر شیعه برخوردار است که اثبات این مدّعا، رویکردی ادبی-جامعه شناختی را طلب می کند.

ما دو گونه تاریخ داریم: تاریخی که محورش متن های همان دوره و افکار حاکم بر آنهاست، تاریخی که ما با فهم امروزین خود، با انتخاب و گزینش و چینش برخی ازمتون قدیم برای خود و در چارچوب افکار روز می سازیم.